تنفس هوای پاک نه تنها در تهران بلکه در بسیاری از کلانشهرهای کشور به آرزوی شهروندان تبدیل شده است؛ آرزویی که شرط اصلی برآورده شدن آن توسعه و نوسازی حمل و نقل عمومی است.
امروز(۲۵ دی‌ماه) دومین روز هوای پاک است که «هوای پاک و حمل و نقل عمومی» نامگذاری شده است. از آغاز فصل پاییز که هوا رو به سرما می‌رود، آلودگی به هوای کلانشهرهایی همچون تهران، کرج و … هجوم می‌آورد و نفس کشیدن را برای مردم دشوار می‌کند. هر سال با شروع فصل سرما یافتن مقصر برای آلودگی هوا آغاز می‌شود. از کیفیت پایین بنزین، خودروهای و موتورسیکلت‌های فرسوده گرفته تا نیروگاه‌ها، صنایع و مازوت سوزی آن‌ها به عنوان مقصران این وضعیت ناخوشایند نام برده می‌شود.
یافتن راه چاره برای حل مشکل آلودگی هوا بی شک یکی از مهم‌ترین وظایف دولت و شهرداری‌ها و انجام تکالیفشان در این زمینه بر اساس قانون هوای پاک بسیار مهم است؛ تکالیفی که بعضا بر زمین مانده است اما می‌توان با اتخاذ راهکارهای اساسی به حل این معضل پرداخت و تنها نباید به فکر راهکارهای کوتاه مدت بود.
داریوش گل‌علیزاده – سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست – مشکل اصلی حل نشدن معضل آلودگی هوا را انجام نشدن تکالیف و راهکارهای اصلی که منجر به کاهش آلودگی هوا می‌شود، می‌داند و توضیح می‌دهد: به دلیل شرایط اقتصادی کشور و محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها نتوانستیم کیفیت سوخت را ارتقا دهیم، توزیع سراسری سوخت استاندارد داشته باشیم، به نوسازی و توسعه حمل و نقل عمومی بپردازیم، نیروگاه‌های تجدیدپذیر ایجاد کنیم و موتورسیکلت‌ها و خودروها را نو کنیم. تمامی این موارد باعث قرار گرفتن در شرایط فعلی شده است.
وی اضافه می‌کند: حل مشکل آلودگی هوا نیازمند تامین الزامات، زیرساخت‌ها و اعتبارات لازم است. به عنوان نمونه باید برای جبران کمبود حمل و نقل عمومی در کلانشهرهایی مانند تهران سرمایه‌گذاری و اتوبوس‌های نو وارد شهرها شوند. با توسعه مناسب و کارآمد شدن حمل و نقل عمومی، مردم به خودروهای تک‌سرنشین روی نمی‌آورند چراکه استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی هم اقتصادی و هم راحت‌تر است اما اکنون حمل و نقل عمومی ما کارآمد و جوابگوی نیازهای مردم نیست چراکه مناطق را به‌طور کامل پوشش نمی‌دهد.
گل‌علیزاده تاکید می‌کند: راهکارها مشخص است. تنها دولت و مجلس باید اعتبارات و نیازمندی‌های لازم را تامین کنند.
سمیه رفیعی – رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس – نیز با اشاره به اینکه شهر تهران به ۱۰ تا ۱۵ هزار دستگاه اتوبوس نیاز دارد، می‌گوید: متاسفانه اتوبوس‌های تهران اورهال(تعمیر و بازسازی) نشده و تعداد زیادی نیز فرسوده و بی‌پلاک هستند. توسعه و نوسازی ناوگان حمل و نقل ضروری است. تهران به ۱۵۰۰ دستگاه واگن مترو نیز نیاز دارد و بسیاری از مشکلات این بخش عملا حل نشده است.
به گفته وی بسیاری از مسایل حوزه حمل و نقل عمومی تهران در حد شعار باقی مانده و اقدام موثری برای حل آن‌ها طی سال‌های گذشته صورت نگرفته است.
حمل و نقل عمومی در کشور از مواردی است که نیازمند نوسازی و توسعه است؛ به شکلی که شهروندان برای دسترسی به ایستگاه‌های اتوبوس برقی و گازسوز یا ایستگاه‌های مترو به آسانی در نزدیکی محل زندگی خود دسترسی داشته باشند.
کارشناسان آلودگی هوا نسبت به این موضوع اتفاق نظر دارند به طوری‌که یوسف رشیدی – کارشناس آلودگی هوا- با اشاره به دو راهکار اساسی و عمده برای اصلاح وضعیت هوای تهران به ایسنا می‌گوید: صرف نظر از جلب حمایت مالی از صندوق ذخیره ارزی، صندوق توسعه یا هر منبع دیگر ابتدا باید در یک بازه زمانی مشخص خطوط مترو را بسیار سریع و کارآمد تکمیل و مراکز جذب سفر را به ایستگاه‌ها نزدیک کنیم سپس لازم است توسعه دولت الکترونیک را در دستور کار قرار دهیم.
وی تاکید می‌کند: اگر این دو کار را انجام ندهیم، هیچ وقت مشکل آلودگی هوا حل نخواهد شد. معضل آلودگی هوای تهران با استفاده از خودرو و موتورسیکلت برقی و موارد فانتزی از این دست حل نخواهد شد. واقعا توسعه حمل و نقل عمومی باید در اولویت اول قرار گیرد، به‌گونه‌ای که سفرهای ضروری را پاسخگو باشد. با این کار عدالت اجتماعی را رعایت می‌کنیم علاوه بر آن آلودگی هوا کنترل خواهد شد.
رشیدی می‌گوید: اقدام بعدی توسعه دولت الکترونیک و دوری جستن از سفرهای زائد است. با این دو اقدام موفق به حذف آلودگی هوا خواهیم شد بنابراین اقداماتمان باید مبتنی بر فکر، دانش و عقل باشد تا بتوانیم به نتیجه برسیم.
کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی و اولویت دادن به سرمایه گذاری بر سوخت‌های پاک و بدون کربن سلامت، رفاه انسان و محیط زیست را افزایش می‌دهد. دنیای با هوای پاک برای همه، دنیایی است که در آن همه شانس بیشتری برای شکوفایی دارند. بدین جهت لازم است مسئولان و دستگاه‌های ذی‌ربط هر چه سریع‌تر به نوسازی و توسعه حمل و نقل عمومی مانند اتوبوس‌های برقی یا گازسوز و افزایش خطوط مترو بپردازند.
منبع: ایسنا
