نتایج یک پژوهش نشان می‌دهد بیوجاذب تهیه شده از چوب درخت چنار، یک ماده طبیعی بوده و قابلیت حذف آنتی بیوتیک مترونیدازول از فاضلاب‌های بیمارستانی و سایر محیط‌های آبی را دارا است.
در دهه اخیر، شمار زیادی از دانشمندان به بررسی وجود داروها در محیط زیست و اثرات منفی آن‌ها بر روی موجودات زنده پرداخته‌اند. مهم‌ترین دلیل بررسی و پایش آلودگی‌های دارویی در محیط زیست، ورود این آلاینده‌ها به چرخه غذایی و تاثیرات مخرب آن‌ها بر سلامت انسان است.
آنتی‌بیوتیک مترونیدازول، جهت درمان بیماری‌های عفونی ناشی از باکتری‌های غیرهوازی و انواع تک‌یاخته‌ها در انسان مورد استفاده قرار می‌گیرد. حذف این ترکیب از محلول‌های آبی و فاضلاب‌های بیمارستانی، به عنوان یک آنتی‌بیوتیک پرمصرف و به علت عدم قابلیت تجزیه زیستی و احتمال زیاد سرطان‌زایی، همواره مورد توجه محققان محیط‌زیست قرار دارد. پژوهشگران در پژوهشی با عنوان “ارزیابی حذف آنتی‌بیوتیک مترونیدازول از فاضلاب‌های بیمارستانی توسط بیوجاذب تولیدی از چوب درخت چنار” این موضوع را بررسی کرده‌اند.
در این پژوهش که توسط عبدالایمان عموئی، از مرکز تحقیقات سلامت محیط پژوهشکده سلامت محیط دانشگاه علوم پزشکی بابل، داریوش نقی‌پور، کامران تقوی و مهدی استاجی از مرکز تحقیقات بهداشت و محیط‌زیست دانشگاه علوم پزشکی گیلان انجام شده، آمده است: «فرآیند جذب سطحی، یک روش کارآمد و اقتصادی در جداسازی و حذف ترکیبات آلاینده آلی و معدنی از منابع آب است. جهت حذف مواد آلی موجود در آب و فاضلاب، از جاذب‌های مختلف نظیر کربن فعال، جاذب‌های تولیدی از پسماندهای طبیعی و کشاورزی و ترکیبات زائد معدنی استفاده شده است. »
نویسندگان این مقاله می‌گویند: «این مطالعه آزمایشگاهی پس از تصویب کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی گیلان با کد اخلاق IR.GUMS.Rec.۱۳۹۷.۳۰۹ انجام شد. ابتدا نمونه‌های درخت چنار تهیه، خرد و چندین بار با آب مقطر شسته شد. ماده تولیدی در دمای ۴۰۰ درجه سانتی‌گراد به مدت دو ساعت کربنیزه و سپس در دمای ۸۰۰ درجه سانتی‌گراد به مدت دو ساعت تحت گاز دی‌اکسید کربن فعال‌سازی شد.»
در بخش دیگری از این پژوهش آمده است: «ماده مترونیدازول در غلظت یک گرم بر لیتر (۱۰۰۰ میلی‌گرم بر لیتر) در آب مقطر با کمک اتانول به صورت محلول استوک و سپس با آب مقطر دیونیزه، محلول‌های استاندارد در غلظت‌های موردنظر در ارلن مایر ۵۰ میلی‌لیتری تهیه شد.»
به گفته محققان، افزایش دوز جاذب در این تحقیق سبب افزایش کارایی حذف مترونیدازول و کاهش ظرفیت جذب این آلاینده شد. در توجیه این پدیده می‌توان گفت که با افزایش مقدار جاذب، میزان سطوح فعال و تعداد سایت‌های مبادله‌کننده برای جذب ماده آلاینده افزایش می‌یابد. این امر منجر به افزایش کارایی در جداسازی و جذب مترونیدازول می‌شود. اما با توجه به رابطه ظرفیت جذب، افزایش مقدار جاذب سبب بزرگ شدن مخرج رابطه مزبور و کاهش ظرفیت جذب می‌شود.
طبق این مقاله، «با توجه به نتایج به دست آمده از این مطالعه، بیوجاذب تهیه شده از چوب درخت چنار، جاذبی کارآمد و ارزان بوده و پتانسیل مناسبی را برای حذف آنتی‌بیوتیک مترونیدازول از فاضلاب‌های بیمارستانی دارا خواهد بود. این جاذب تولیدی، در دوز ۰.۲ گرم حداکثر ظرفیت جذب (۱۱.۳۸ میلی‌گرم بر گرم) را در شرایط معین دارا است. بیشترین میزان کارایی حذف آلاینده مترونیدازول(۹۱ درصد) در غلظت ۵۰ میلی‌گرم در لیتر مترونیدازول، زمان ۶۰ دقیقه، دمای ۲۵ درجه سانتی‌گراد، دوز جاذب ۰.۸ گرم در لیتر و در pH=۶.۵ به دست آمد.»/ایسنا
این پژوهش در اولین شماره بیست‌ودومین دوره مجله دانشگاه علوم پزشکی بابل منتشر شده است.
انتهای پیام
