محدودیت منابع آب و خشکسالی‌ها، بزرگترین عارضه تغییر اقلیم است
مدیرکل دفتر تخصصی کشاورزی و منابع طبیعی جهاد دانشگاهی گفت: وظیفه جهاد دانشگاهی در حوزه کشاورزی کمک به امنیت غذایی پایدار کشور است و بزرگترین مشکل پیشرو در این حوزه موضوع تغییر اقلیم و پیامدهای ناشی از آن است و بزرگترین عارضه ناشی از تغییر اقلیم محدودیت منابع آب، خشکسالی‌ها و سایر موارد مرتبط با آن است.
سید ضیاء نصرتی اظهار کرد: جهاددانشگاهی از ابتدای تاسیس، سازمانی مسئله‌محور بوده و برای حل مشکلات به وجود آمده است. با توجه به اینکه هر سازمانی ماهیت خاصی دارد و برای آن ایجاد شده است، برای بقا هم باید به ماهیت خود رجوع و بر آن تاکید کند. ماهیت جهاد دانشگاهی حل مشکلات است. این مشکلات شامل مصادیق متعددی می‌شود و یکی از حوزه‌ها کشاورزی است. وظیفه جهاددانشگاهی در حوزه کشاورزی کمک به تامین امنیت غذایی پایدار کشور است و بزرگترین مشکل پیشرو در این حوزه موضوع تغییر اقلیم و عوارض ناشی از آن است و بزرگترین عارضه ناشی از این تغییر اقلیم محدودیت منابع آب، خشکسالی‌ها و سایر موارد مرتبط با آن است.
وی بیان کرد: با توجه به این موارد، رویکرد کلی جهاد دانشگاهی در حوزه کشاورزی کمک به تامین امنیت غذایی پایدار کشور با افزایش بهره‌وری مصرف آب بنا نهاده شده است. برای شروع فعالیت در این حیطه، در ابتدا توانمندی‌های موجود را دسته‌بندی کردیم و ۶ شبکه تخصصی ذیل دفتر تغذیه کشاورزی و منابع طبیعی شکل داده‌ایم که شامل شبکه صنایع غذایی، شبکه گیاهان دارویی، شبکه علوم دامی، شبکه آبزی‌پروری، شبکه علوم باغبانی، شبکه محیط زیست و منابع طبیعی می‌شود. در ادامه برای این ۶ شبکه تخصصی یک رویکرد واحد تعریف شده است که این شبکه‌ها با حفظ محوریت و تخصص خود آن رویکرد اصلی را دنبال می‌کنند. این رویکرد مشترک همان افزایش بهره‌وری مصرف آب و کمک به امنیت غذایی پایدار کشور است.
نصرتی ادامه داد: در جهاد دانشگاهی از تمامی ۶ شبکه خواستار شده‌ایم که سیاست‌گذاری‌های کلان خود را از دفتر مرکزی دریافت کنند و با اعلام رویکردها، محورهای فعالیت سه ساله خود را متناسب با این رویکرد و متناسب با هدف‌گذاری و ظرفیت‌های شبکه، برای ما ارسال کنند. طی این فرآیند محورهای سه ساله ۶ شبکه مشخص شده است و بعد از آن با مسئولان این حوزه در جهاد دانشگاهی جلساتی برگزار می‌شود و در آن به محورهای مصوب تخصصی هر شبکه دست می‌یابیم.
مدیرکل دفتر تخصصی کشاورزی و منابع طبیعی جهاد دانشگاهی کشور تصریح کرد: به‌عنوان مثال شبکه صنایع غذایی در ابتدا محورهای فعالیت خود را برای ما ارسال کرده است. پس از بررسی‌های متعدد در تاریخ ۱۲ خرداد جلسه تصویب محورها برگزار شد و برای آن برنامه‌ریزی‌های متعددی صورت گرفت. تمامی محورهای تصویب شده به گروه‌های مختلف هر شبکه ابلاغ می‌شود و گروه‌ها طی آن ابلاغیه، فعالیت خود را آغاز می‌کنند.
نظام حرکتی جهاد دانشگاهی انحصاری نیست
وی اظهار کرد: مسیر پژوهش، فناوری و نوآوری در کشور هیچگاه هموار نبوده، بلکه مسیری سنگلاخ‌گونه است و باید برای پاسخ به نسل آینده، تلاش کنیم. هنگامی که از شبکه صحبت به عمل می‌آید، منظور تنها ظرفیت جهاد کشاورزی نیست، بلکه نیازمند حضور بازیگران متعددی در این حوزه هستیم و در برنامه خود امکان مشارکت تمامی کشور و نهادهای دولتی را ایجاد کرده‌ایم.
نصرتی گفت: با توجه به این موارد می‌توانیم مشارکت خوبی با دیگر نهادهای دولتی ایجاد کنیم، زیرا نظام حرکتی جهاد دانشگاهی، نظام انحصاری نیست و تعریف ما از این‌گونه دسته‌بندی، شبکه است و در شبکه، انحصار راه ندارد. این شبکه‌ها قابلیت اتصال با افراد متخصص و سازمان‌های متعدد را دارد، همچنین آن‌ها می‌توانند به شبکه‌های کشاورزی جهاد دانشگاهی بپیوندند. علاوه بر این موارد تلاش ما در گروه تخصصی کشاورزی جهاد دانشگاهی این است که طبق تعریف شبکه بتوانیم جایگاه خود را در سیاست کلان کشور مشخص کنیم و در برنامه هفتم توسعه کارآمد باشیم.
مدیرکل دفتر تخصصی کشاورزی و منابع طبیعی جهاد دانشگاهی کشور در خصوص دستاوردهای جهاد دانشگاهی در حوزه کشاورزی عنوان کرد: تاکنون به دستاوردهای متعددی در حوزه کشاوری در جهاد دانشگاهی دست یافته‌ایم. یکی از آن‌ها در حوزه صنایع غذایی است، زیرا در سطح ملی معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری، ظرفیت جهاد دانشگاهی در حوزه صنایع غذایی را پذیرفته است و آزمایشگاه‌های ساخت سریع، ایده‌ای ملی است که در پژوهشکده صنایع غذایی خراسان رضوی صورت گرفته است و این امر نشان دهنده ظرفیت و توانایی جهاددانشگاهی خراسان رضوی است که برای اولین بار ساخت یک ایده را در فضای خود جای داده است.
وی افزود: یکی دیگر از دستاوردهای جهاد دانشگاهی در خصوص شبکه علوم دامی است و اولین مرکز تولید جنین گوساله‌های پربازده کشور در مجموعه جهاددانشگاهی است. در کشور سالانه ۱۵۰ هزار تن گوشت قرمز و مقدار قابل توجهی کره به کشور وارد می‌شود. در این مرکز به نوعی فناوری دست یافته‌ایم که نیازمند این واردات نباشیم. با این حرکت فناورانه چربی شیر و محصولاتی همچون کره دو برابر می‌شود و در حوزه تولید جنین گوساله‌های پربازده چند مدل گوساله وارد کشور شده است که با کمک آن‌ها متخصصان در این مرکز با توجه به تقاضای بازار در حال تولید انبوه گوساله‌های پربازده هستند. لازم به ذکر است که در برخی تولیدات جنین گوساله، جنسیت انتخابی نیست و با توجه به برخی از مسائل رشد جنسیت این تولیدات مشخص می‌گردد، اما جهاددانشگاهی در این زمینه به تخصصی دست یافته است که جنسیت جنین گوساله‌های پربازده را انتخاب و بنا به تقاضای بازار آن‌ها را تولید می‌کند.
مهمترین چالش‌های تولیدات کشاورزی؛ فرآیند دریافت مجوز و عادت کردن نهادها به واردات
نصرتی در خصوص مهمترین چالش‌های تولیدات کشاورزی خاطرنشان کرد: هر کدام از این توفیقاتی که بیان شده است، قبل از ورود به بازار از وزارت و سازمان مربوطه مجوز سلامت خود را دریافت کرده‌اند و این امر فرآیند بسیار پیچیده‌ای است که یکی از دشواری‌های تولیدات و نوآوری‌های کشاورزی محسوب می‌شود. دومین مشکل مقررات حاکمیتی و عادت کردن نهادها به واردات است، زیرا در این سیستم فرصت نوآوری‌ها وجود ندارد و طبق عادت از واردات حمایت می‌کنند، اما باید تلاش کرد که این فرصت در اختیار تولیدکنندگان و نوآوران قرار گیرد تا اقدامات خوبی رقم بخورد.
مدیرکل دفتر تخصصی کشاورزی و منابع طبیعی جهاد دانشگاهی کشور در خصوص مشکل تخصیص بودجه در اعتبارات پژوهشی گفت: دو موضوع در اعتبارات پژوهشی وجود دارد که شامل کمیت اعتبارات و استفاده مناسب از اعتبارات محدود است. اعتبارات سهم کمی در تولیدات دارد و طبق آمارهای به دست آمده پژوهش در مقایسه با سایر کشورها سهم اندکی در تولید ناخالص داخلی دارد. دومین موضوع در خصوص استفاده مناسب از اعتبارات محدود است که باید ساماندهی شود تا همین اعتبارات محدود به حل مشکلات کشور تخصیص داده شود. یکی از مشکلات امروز جامعه این است که ارتباطی بین اعتبارات پژوهشی و مشکلات کشور مشاهده نمی‌شود و این ارتباط در توزیع مناسب منابع پژوهشی و در راستای حل مشکلات کشور مغفول مانده است.
در تدوین سیاست‌های کلی موفق بوده‌ایم
وی در خصوص تغییر و توسعه بخش خصوصی اظهار کرد: صنعت کشور، صنعت رقابت‌پذیری نیست و تا زمانی که اصل رقابت پذیرفته نشود، نیاز به تحقیق و فناوری هم در سیستم‌ها پذیرفته نمی‌شود و کمبود آن را احساس نمی‌کنیم. ما باید اصل رقابت را بپذیریم و لازمه آن را که تولیدات متناسب با سلیقه بازار است، مدنظر قرار دهیم و پژوهش و فناوری را در تولیدات خود به نمایش بگذاریم. همچنین تولیدات کشور هم رقابت را در خود جای نداده است و همین امر باعث مغفول ماندن پژوهش و فناوری در تولیدات شده است.
نصرتی بیان کرد: در راس هرم حاکمیتی کشور و در تدوین سیاست‌های کلی کشور مشکلی وجود ندارد، اما در اجرای سیاست‌ها، اشکلات و موانع متعددی باعث کند شدن امور و یا گاهی عدم موفقیت آن سیاست‌ها می‌شود.
منبع: ایسنا
