آلودگی اقیانوس ها شامل آلودگی ناشی از پلاستیک، نشت نفت، ضایعات کشاورزی، پسماند شهری و مواد شیمیایی در جهان امروز به موضوعی رایج تبدیل شده که درسالهای اخیر محیط زیست پاک از جمله اقیانوس ها را با وضعیت وخیم تری مواجه کرده و به طور جدی سلامت بشر را تهدید می‌کند.
تارنمای کانزروتیو ضمن این هشدار در نوشتاری به قلم ژاکلین مک گلید استاد توسعه پایدار و سیستم ها دانش بنیان در کالج دانشگاهی لندن و فیلیپ لندریگان استاد و مدیر ، برنامه بهداشت عمومی جهانی و رصدخانه جهانی آلودگی کالج بوستون نوشت: تاکنون دامنه چنین تهدیدی به طور کامل درک نشده است و مطالعه جدیدی که در این زمینه انجام شده است اولین ارزیابی کامل و جامع از تاثیرات آلودگی هوا بر سلامت انسان را ارائه می دهد.
آلودگی اقیانوس ها شامل ترکیبی پیچیده از مواد سمی، پلاستیک، مواد شیمیایی ، نفت، پسماند شهری و صنعتی، حشره کش ها، کودهای شیمیایی، داروهای شیمیایی، ضایعات کشاورزی و فاضلاب است.
بیش از ۸۰ درصد از این آلودگی را منابع زمینی تشکیل می دهند که از طریق رودخانه ها، اتمسفر(آلاینده های هوا توسط باران و برف در اقیانوس شسته می شوند)، به طور مستقیم از طریق تخلیه مواد از جمله مواد آلوده کننده تصفیه خانه ها ایجاد می شود. آلودگی اقیانوس ها در کنار سواحل و مناطق پرازدحام در خطوط ساحلی و در کشورهایی با درامد پایین یا متوسط سنگین تر است.
اما آلودگی اقیانوس ها همچنین ممکن است در اقیانوس های آزاد و در اعماق اقیانوس ها و سواحل سرزمین های دورافتاده شناخته شود و در واقع آلودگی اقیانوس ها مرزی نمی شناسد.
خطرناک ترین موارد آلودگی اقیانوس ها؛ آلودگی پلاستیک
آلودگی پلاستیک مشهودترین نمونه از آلودگی اقیانوس ها است. بیش از ۱۰ تن از پلاستیک ها هر ساله وارد اقیانوس ها می شوند. بیشتر آنها به ذرات ریزپلاستیک تجزیه می شوند و در رسوبات ساحلی و اعماق دریا تجمع می یابند.
قطعات بزرگتر پلاستیک برای چند دهه روی آب شناور می مانند و در نهایت به عنوان مواد غلیظ گسترده وارد محل تقاطع جریان های آبی می شوند و به گردش در می آیند. «بسته اشغال» اقیانوس آرام بهترین نمونه آن است.
ریز پلاستیک ها مواد شیمیایی سمی چندگانه ای دارند که برای انعطاف پذیری پلاستیک ها به آنها افزوده می شود و همچنین شامل مواد ضد آب و مقاوم دربرابر شعله هستند. آنها حاوی مواد شیمیایی هستند که می توانند سرطان زا باشند و مشکلاتی را در تولد کودکان نارس و باروری ایجاد کنند.
این ذرات شیمیایی وارد زنجیره مواد غذایی می شوند و در مواد غذایی دریایی مانند ماهی ها ذخیره می شوند و هنگامی که بشر از آنها استفاده می کند در واقع میلیون ها ذرات ریزپلاستیکی و مواد شیمایی را وارد بدن خود می کند. هر چند میزان آسیب این ریزپلاستیک ها بر بدن انسان محل بحث است اما قرار گرفتن درمعرض مواد شیمیایی خطر همه انواع بیماری های ناشی از آنها را افزایش می دهد و در واقع ما اکنون ریزپلاستیک ها را در بدن خود داریم.
جیوه در اقیانوس ها گسترده است و عامل اصلی آن سوختن زغال سنگ در خانه ها و صنایع است. زغال سنگ حاوی جیوه است و وقتی می سوزد ، جیوه بخار می شود ، وارد جو می شود و در نهایت وارد دریا می شود. استخراج طلا منبع دیگری است ، زیرا از جیوه برای استخراج طلا از سنگ معدن استفاده می شود.
جیوه می تواند در ماهی های تن و شمشیرماهی که ما از آنها استفاده می کنیم، به مقدار زیادی تجمع یابد. ماهی های آلوده به خصوص اگر توسط مادران باردار خورده شوند می توانند خطرناک باشند. نوزادانی که در رحم مادران خوددر معرض جیوه قرار می گیرند دچار آسیب مغزی می شوند، ممکن است ضریب هوشی آنها کاهش یافته و خطر بیمرای های اوتیسم و سایر اختلالات یادگیری در آنها افزایش می یابد. قرار گرفتن در معرض جیوه برای بزرگسالان هم خطرناک است و بیماری های قلبی و زوال عقل را افزایش می دهد.
آلودگی های نفتی در اقیانوس ها
این آلودگی ناشی از نشت نفت است که میکروارگانیسم های دریایی را در معرض خطرقرار می دهند. این مواد اکسیژن زمین را تامین می کنند و از انرژی خورشیدی برای تبدیل گاز دی اکسید کربن به اکسیژن استفاده می کنند و مواد شیمیایی و دیگر مواد آلوده کننده ارگانیک به آنها آسیب می رسانند. وقتی نشت نفت گسترده است تاثیر آن نیز هنگفت است.
آلودگی ساحلی
آلودگی ناشی از ضایعات صنعتی، کشاورزی، حشره کش ها و فاضلات تعداد دفعات شکوفایی خطرناک جلبکی را که به کشند سرخ، قهوه ای و سبز معروف است افزایش می دهد. این شکوفایی های جلبیکی باعث تولیدمواد سمی و اسیدهایی می شوند که در بدن ماهی ها و صدف ها تجمع می یابند و آزادشدن آنها می تواند باعث زوال عقل ، فراموشی ، فلج و حتی مرگ سریع شوند. با استنشاق ، می توانند آسم ایجاد کنند.
میکروارگانیسم های خطرناک
این مواد ناشی از ترکیبی از آلودگی ساحلی و گرم شدن دریاها است که باعث گسترش آنها می شود. باکتری های خطرناکی که در آب های گرم تر یافت می شوند و باعث بیماری های کشنده می شوند اکنون بیشتر در اقیانوس های شمالی مشاهده می شوند و عفونت هایی خطرناکی را ایجاد می کنند.
به رغم نتایج هشدار دهنده این تحقیقات خبر خوش این است که آلودگی اقیانوس ها مانند دیگر انواع آلودگی ها قابل کنترل وپیشگیری هستند. ممنوعیت استفاده از پلاستیک های یکبار مصرف و تفکیک بهتر زباله می تواند این آلودگی را در مبدا از بین ببرد به ویژه این امر در خصوص آلودگی پلاستیک در زمین و دریا موثر است.
حفظ و حراست از کره زمین یک نگرانی جهانی و مسئولیت جمعی است. دولت هایی که سنگینی آلودگی اقیانوس ها را درک می کنند از خطرات فزاینده آن با خبرند و در تعامل باجوامع خود اقدامات و تدابیر جسورانه ای را با استناد بر شواهد برای جلوگیری از آلودگی در مبدا بکار می برند؛ اقدامی که برای جلوگیری از آلودگی اقیانوس ها و حفاظت از سلامت خود ما انسان ها ضرورت دارد./منبع : ایرنا
