تجارت وسیع و غیرقانونی حیوانات وحشی به همراه نفوذ بیش از حد بشر در طبیعت دلیل اصلی آغاز پاندمی ویروس کروناست؛ این گفته دانشمندان آمریکایی است که می‌گویند: «این انتقام طبیعت نیست، کار خودمان است».
به گزارش گاردین توماس لاوجوی کسی است که در سال ۱۹۸۰ عبارت «تنوع بیولوژیکی» را ابداع کرد و اغلب پدرخوانده تنوع زیستی خطاب می‌شود. لاوجوی معتقد است دانشمندان سالانه ۲ تا ۴ ویروس جدید کشف می‌کنند که در نتیجه تعدی بشر در طبیعت به وجود می‌آیند. هر کدام از این ویروس‌ها می‌توانند باعث شروع یک پاندمی جدیدی شوند. لاوجوی که حالا یکی از مقامات ارشد در بنیاد سازمان ملل و استاد علوم محیط زیست در دانشگاه جورج میسون است، می‌گوید: «پاندمی ویروس کرونا از تبعات نفوذ بیش از حد و بی‌وقفه در طبیعت و تجارت وسیع و غیرقانونی حیات وحش است. این موضوع به‌ویژه در بازارهای فروش حیوانات وحشی، بازارهای تره بار در جنوب آسیا و بازارهای گوشت حیوانات وحشی در آفریقا دیده می‌شود. کاملا واضح بود که چنین اتفاقی رخ خواهد داد، فقط زمان آن مشخص نبود.»
لاوجوی این توضیحات را هم‌زمان با انتشار گزارش مرکز پیشرفت آمریکا مطرح کرد؛ گزارشی که استدلال می‌کند آمریکا باید تلاش‌های خود را برای مبارزه با تجارت حیوانات وحشی افزایش دهد تا بتواند جلوی شیوع بیماری‌های همه‌گیر جهانی را بگیرد. بازارهای تره‌بار بازارهای سنتی هستند که در آنها حیوانات زنده (پرورشی و وحشی)، میوه‌های تازه، سبزیجات و ماهی اغلب در شرایط غیربهداشتی به فروش می‌رسند. این بازارها در سراسر آفریقا و آسیا وجود دارند و مایحتاج صدها‌میلیون نفر را تأمین می‌کنند. محققان بر این باورند که مبدأ ویروس کرونا یک بازار تره‌بار در ووهان است که در آن تعدادی از حیوانات وحشی شامل روباه، موش، سنجاب، سگ گرگی و مارمولک به فروش می‌رسند.
به گفته لاوجوی، جداکردن حیوانات وحشی از حیوانات پرورشی در بازارها خطر سرایت بیماری را بسیار کاهش می‌دهد. به این دلیل که حیوانات جدید کمتری در معرض ابتلا به این ویروس قرار می‌گیرند. لاوجوی می‌گوید: «حیوانات پرورشی می‌توانند به این ویروس‌ها مبتلا شوند اما اگر فقط این نوع حیوانات در بازار وجود داشته باشند، احتمال سرایت ویروس از حیوانات وحشی به پرورشی بسیار کاهش پیدا می‌کند.» لاوجوی در گفت‌وگوی خود با گاردین گفت: «اسم این بازی کاهش مقدار قابل توجهی از فعالیت ویروس است تا احتمال سرایت آن بسیار کم و ناچیز شود. مشکل بزرگ اینجاست که با تعطیلی این بازارها که از هر لحاظی بسیار ایده‌آل خواهد بود، بازارهای سیاه جای آنها را خواهد گرفت. این موضوع بسیار خطرناک‌تر است چون این بازارها مخفیانه کار می‌کنند.»
به گزارش مجمع جهانی اقتصاد، پاندمی ویروس کرونا ضرری معادل هزار‌میلیارد دلار به اقتصاد دنیا خواهد زد. جوامع آسیب‌پذیر ضرر بیشتری را متحمل شده و نزدیک به نیمی از شغل‌های موجود در آفریقا از بین می‌روند. لاوجوی می‌گوید: «این انتقام طبیعت نیست، کار خودمان است. راه‌حل آن برخورد محترمانه‌تر با طبیعت است که شامل مقابله با تغییرات اقلیمی و بقیه آن است.» حرف‌های لاوجوی نتیجه تحقیقی است که در مجله تحقیقاتی رویال سوسایتی در اوایل این ماه منتشر شد. در این تحقیق، دلیل اصلی شیوع پاندمی کنونی افزایش تماس انسان با حیات وحش شناخته شده بود.
متخصصان بر سر نظارت بر تجارت گسترده حیوانات با یکدیگر اختلاف نظر دارند. خیلی‌ها نگرانند که شرایط افراد کم‌درآمد سخت‌تر خواهد شد. به گفته ایمی دیکمن، زیست‌شناس حفظ منابع طبیعی در دانشگاه آکسفورد، واضح است که برای کنترل تجارت حیوانات وحشی باید اقدامات فوری صورت بگیرد. دیکمن می‌گوید تصمیم ممنوعیت‌های بدون تبعیض در تجارت حیوانات وحشی ترسناک است. امضای دیکمن یکی از ۲۵۰ امضایی است که پای نامه‌ای سرگشاده به سازمان بهداشت جهانی و برنامه محیط زیست سازمان ملل نقش بسته است. امضاکنندگان در این نامه می‌گویند که هر گونه تغییری باید به معیشت آسیب‌پذیرترین افراد دنیا کمک کند؛ به‌ویژه وقتی بسیاری از آنها برای امرار معاش به حیات وحش وابسته‌اند؛ نه اینکه چیزی از آنها کم کند. نمایندگان بنیاد حیات وحش آفریقا، انجمن جانورشناسی فرانکفورت و اتحادیه جهانی محافظت از طبیعت از دیگر امضاکنندگان این نامه هستند.
در این نامه آمده: «کووید-۱۹ هزینه‌های اقتصادی و بی‌سابقه‌ای را در کشورها و جوامع مختلف ایجاد کرده و در پی آن نیز به افراد فقیر و آسیب‌پذیر ضربه بیشتری وارد شده است. ارتباط مشکوک ویروس با یک «بازار خرید و فروش حیوانات» در چین منجر به درخواست برای تعطیلی این بازارها، محدودیت یا پایان تجارت، استفاده دارویی و مصرف حیوانات وحشی شده است. با این حال، ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های بدون تبعیض می‌تواند ناعادلانه و ناکارآمد باشند.»
دانشمندان و سازمان‌های مردم‌نهاد نگران هستند که محدودیت‌های بدون تبعیض و بیش از حد ساده‌انگارانه می‌تواند فقط نابرابری را تشدید کند و به همین ترتیب میزان جرم و جنایت افزایش یابد. این نامه هشدار می‌دهد که این موضوع می‌تواند بهره‌برداری و نابودی گونه‌های جانوری را در طبیعت تسریع کند. دیکمن می‌گوید: «مردم معمولا به بازارهایی که دور از خانه هستند، اشاره می‌کنند؛ چون تعطیلی آنها به زندگی روزمره‌شان آسیبی وارد نمی‌کند، هر چند حق و حقوق افرادی را که به‌شدت آسیب‌پذیر هستند، تحت تأثیر قرار می‌دهد.»
از سوی دیگر، درباره تأثیر ممنوعیت‌های ناگهانی روی جمعیت بسیاری از افراد بومی نگرانی‌هایی وجود دارد؛ نمایندگان قبیله‌های ساکن در جنگل‌های آمازون و اورینوکویا (در کلمبیا) آن را «حمله» به معیشت‌شان خطاب کرده‌اند. ماما موامفون که در کامرون مدیریت یک سازمان مردم‌نهاد به نام اف‌سی‌تی‌وی را بر عهده دارد، معتقد است ممنوعیت تجارت به امرار معاش آنها آسیب می‌زند: «گوشت حیوانات وحشی برای مردم جنگل بسیار مهم است چون بهترین روش برای دریافت پروتیین حیوانی است. با وجود فقر و زندگی در مناطق دورافتاده، دنبال گوشت مناسب‌گشتن کار آسانی نیست». موافون در ادامه گفت: «تصمیم‌گیری‌های برخی از افراد به این دلیل است که به دور از واقعیت و در دفتر کار خود نشسته‌اند. اگر آنها واقعیت ما را می‌‌دانستند چنین تصمیمی نمی‌گرفتند.»/شهروند
