فجایع آب و هوایی در کمین شهرهای جهان
فجایع آب و هوایی با توجه به تشدید روزافزون گرمایش جهانی هر روز بیشتر از گذشته شهرهای جهان را در معرض آسیب و تهدید قرار میدهد، مقابله با این امر نیازمند بهکارگیری راهکارهای کاهش انتشار گازهای گلخانهای و افزایش تابآوری شهری است.
بر اساس آخرین گزارش گروه بورس لندن (LSEG، یک زیرساخت مالی و پیشرو در ارائه دادههای جهانی که نقش اجتماعی و اقتصادی حیاتی در سیستم مالی جهان دارد)، نیمی از بزرگترین شهرهای کره زمین تا سال ۲۰۵۰ در معرض خطر یک یا چند فاجعه آبوهوایی قرار خواهند گرفت و سیلها، امواج گرمایی، طوفانها و تنش آبی بهطور فزایندهای این قطبهای پرجمعیت را تحتتأثیر قرار میدهند، مگر اینکه انتشار گازهای گلخانهای تحت کنترل قرار گیرد.
گزارش «اطلس صفر خالص» این گروه نشاندهنده سطح موردنیاز کاهش انتشار گازهای گلخانهای است که کشورها باید آن هدف قرار دهند تا پیش از برگزاری دور بعدی مشارکتهای تعیینشده ملی (NDCs) در اوایل سال آینده، از وقوع چنین فجایع اقلیمی جلوگیری کنند. گزارش یادشده تأثیر بیتوجهی به این امر را در سناریوهایی با تنها ۱.۳ درجه سانتیگراد گرم شدن کره زمین مورد آزمون قرار داده است که با این حال همچنان فاجعهبار است.
شهرهای مورد مطالعه در این گزارش، مراکز کنترل یا فرماندهی اقتصاد جهانی هستند که حدود ۲۰ درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی را تشکیل میدهند و ۴۴۰ میلیون جمعیت را درون خود جای دادهاند. این شهرها و ساکنان آنها بهنحوی ویژه در معرض خطر فجایع آبوهوایی قرار دارند.
تأثیرات آبوهوایی یادشده در مقیاس تکاندهندهای در شهر والنسیا اسپانیا طی هفته گذشته احساس شد که تنها در هشت ساعت شاهد میزان بارانی بهاندازه بارشهای یک سال بود. این بارشها با جاری کردن سیلهای مرگبار جان بیش از ۲۰۰ نفر را گرفت.
شهرهای جهان در معرض خطر فجایع آبوهوایی
گروه یادشده پیشبینی میکند که گرمایش جهانی تحت سیاستهای فعلی به ۲.۶ درجه سانتیگراد خواهد رسید. برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد نیز دمای زمین را آن هم در صورت تحقق تعهدات فعلی، ۲.۶ تا ۲.۸ درجه سانتیگراد تا پایان قرن حاضر تخمین زده است.
تحت سناریوی انتشار بالای فعلی، سهم ۴۹ شهر بزرگ جهان که در معرض خطر قرار دارند از کمتر از یک در پنج (۱۸ درصد) به حدود یک در دو (۴۷ درصد) افزایش خواهد داشت.
بر اساس گزارشات، شهرهای بزرگ خاورمیانه و آسیای جنوب شرقی بهوسدت تحتتأثیر این بحران قرار خواهند گرفت و انتظار میرود ۶ شهر این مناطق شامل سنگاپور، سورابایا، دبی، ریاض، جده و جاکارتا تا سال ۲۰۵۰ بیش از ۵۰ روز گرمای شدید در سال را تجربه کنند.
در اتحادیه اروپا نیز تحلیلگران بر موقعیت فزاینده متزلزل آمستردام و مادرید تأکید دارند. پایتخت کمارتفاع هلند با سطح بالایی از خطرات ناشی از بالا آمدن سطح دریا و سیل مواجه است که تا ۶۰ درصد افزایش خواهد داشت. در مادرید نیز روزهای مواجهه با موجهای گرمایی ممکن است تا سال ۲۰۵۰ با افزایشی ۱۳۵ درصد به ۴۱ روز یعنی محدوده متوسط خطر برسد. پیشبینی میشود که تنش آبی در پایتخت اسپانیا تا ۶۵ درصد افزایش داشته باشد و در سال ۲۰۵۰ وارد سطح پرخطر شود.
از سوی دیگر مشخص شد که اتحادیه اروپا در زمینه کاهش انتشار گازهای گلخانهای تلاشهای کافی برای محافظت از شهرهای خود بهکار نمیبرد. تخمین زده میشود که این بلوک تا سال ۲۰۳۵ از حد نهایی ۱.۵ درجه سانتیگرادی خود فراتر رود.
در این میان لندن و منچستر در بریتانیا در کانون توجه قرار دارند. پایتخت انگلستان در حال حاضر برای خطرات فیزیکی عمده در محدوده کم خطر قرار دارد، اما تا اواسط قرن جاری، با افزایش ۲۲ درصدی تنش آبی مواجه خواهد بود. روزهای بهشدت گرم این شهر نیز از ۱۱ تا ۲۵ روز در سال افزایش خواهد داشت. بر اساس این مطالعه، منچستر در مجموع در محدوده کمخطر باقی میماند، با این وجود تغییرات آبوهوایی در این شهر خود را با افزایش ۹۳ درصدی امواج گرمایی و افزایش ۴۵ درصدی تنش آبی نشان خواهد داد.
افزایش تابآوری آبوهوایی
با نزدیک شدن به بیستونهمین کنفرانس آبوهوایی سازمان ملل متحد (COP29)، کشورهای G20 باید خیلی فوری انتشار گازهای گلخانهای خود را کاهش دهند تا از تشدید سریع خطرات آبوهوایی جلوگیری کنند. موج بعدی تعهدات ملی اقلیمی برای این امر حیاتی خواهد بود. با این وجود باید بتوان از بدترین تأثیرات تغییرات آبوهوایی جلوگیری کرد که برای این هدف سرمایهگذاری قابلتوجهی در راستای سازگاری شهرها با شرایط جدید آبوهوایی مورد نیاز است.
گروه بورس لندن طیف وسیعی از استراتژیهای سازگاری، از سیستمهای هشدار اولیه نجاتدهنده زندگی و استحکامات تا راهحلهای مبتنی بر طبیعت، را ترسیم کرده است که شهرها میتوانند با بهکارگیری آنها تا حدی خود را در برابر آسیب محافظت کنند. بهعنوان مثال سازههایی همچون دیوارهای دریایی، موانع سیل و سیستمهای زهکشی میتوانند موجهای طوفانی را کاهش دهند و از شهرها در برابر وقوع سیلهای شدید محافظت کنند.
شهرها همچنین میتوانند با آگاهی از ارزش زیرساختهای سبز و توسعه تالابها، پارکها، کریدورها و راهروهای سبز به مدیریت سیلابها و کاهش اثر جزیره گرمایی شهری کمک کنند که شهر اسفنجی در شانگهای و جزایر خنککننده پاریس نمونههایی از موفقیت این قبیل استراتژیها محسوب میشود.
منبع: ایمنا