تولید انرژی از منابع تجدیدپذیر هموارسازی مسیر جهش تولید
ایران به دلیل تنوع اقلیمی، دارای منابع عظیمی برای تولید انرژی است؛ از ذخایر نفت و گاز و معادن گرفته تا خورشید و باد، منابعی که میتواند چرخهای اقتصاد را به گردش درآورد؛ منابعی که تا ۶ سال قبل با اقبال زیادی مواجه نبود؛ حال آنکه تحول در حوزه اقتصاد مهمترین اصل در سیاستهای کلان نظام محسوب میشود و توجه به منابع تجدیدپذیر، یکی از ابزارها برای هموارسازی مسیر تحول اقتصادی و جهش تولید است.
استان فارس به این لحاظ ایران کوچک نامیده میشود که به لحاظ برخورداری از اقلیمهای چهارگانه و دارائیهای عظیم منابع انرژی، همانند ایران است؛ استانی که در پهنه وسیع آن علاوه بر ذخایر معدنی و نفت و گاز، خورشید و باد را هم دارد که میتوان از آنها به عنوان منابعی تجدیدپذیر، بیشتری بهره را در تولید برق، بهعنوان یکی از مهمترین زیرساختهای توسعه، گرفت.
انرژی خورشیدی یکی از مهمترین منابع انرژیهای تجدیدپذیر محسوب میشود که میزان تابش آن در نقاط مختلف جهان متغیر بوده و ایران به دلیل قرار گرفتن در کمربند خورشیدی زمین، از بیشترین میزان تابش برخوردار است.
ایران بـا حدود ۱ میلیون و ۶۴۸ هزار کیلومتـر مربـع وسعت در عرض جغرافیایی ۳۹- ۲۵ درجه شمالی و دارا بودن م بیش از ۲۹۰۰ ساعت آفتابی در سال، علاوه بر قرارگرفتن در محدوده پتانسیل یالای خورشیدی، از پتانسیل کافی برای بهکارگیری سلولهای فتوولتائیک و تولید برق پاک با استفاده این سیستمها برخوردار است.
این همه ظرفیت در حالیست که برخی از مناطق بهدلیل شدت تابش بالاتر، کاهش غبارهای محلی و تسهیل دسترسی به زمین پتانسیل فنی مذکور به پتانسیل فنی و اقتصادی مناسب تبدیل شده است.
مطالعات نشان میدهد که نواحی جنوب و مرکز ایران شامل شرق استان بوشهر، جنوب فارس، سراسر استان هرمزگان و جنوب کرمان و سیستان و بلوچستان، بخشهایی از استانهای یزد و اصفهان، با برخورداری از متوسط تابشی ۵.۵ کیلووات ساعت بر متر مربع، منابعی مهم از انرژی تجدیدپذیر محسوب میشوند.
بر اساس آخرین آمار، مجموع ظرفیت نیروگاههای تجدیدپذیر و پاک بهرهبرداری شده در استان فارس برابر رقم ۸۴.۵۲ مگاوات است که مشتمل بر ۱۰ نیروگاه خورشیدی به ظرفیت تجمعی ۶۷.۶ مگاوات، یک نیروگاه زیستتوده به ظرفیت ۱.۰۶۵ مگاوات، یک نیروگاه بادی به ظرفیت ۰.۶۶ مگاوات و ۲ نیروگاه برق-آبی به ظرفیت ۱۲.۲۵ مگاوات و همچنین تعداد ۳۳۱ سامانه مقیاس کوچک خورشیدی (پشت بامی) به ظرفیت تجمعی ۲۰۲۱ کیلووات است.
این در حالیست که نزدیک به ۷۰.۵۲ مگاوات از مجموع ظرفیت نیروگاههای تجدیدپذیر نصب شده در استان فارس تنها در دولت دوازدهم توسعه یافته است.
آمار کشوری نیروگاه های تجدیدپذیر
در حال حاضر تعداد ۱۳۱ نیروگاه تجدیدپذیر در مقیاس مگاواتی به ظرفیت مجموع ۸۲۴ مگاوات در کشور به بهرهبرداری رسیده و ۸۲۱ مگاوات دیگر نیز در دست احداث است. از این تعداد، ۶۳ نیروگاه آن از نوع خورشیدی به ظرفیت ۳۹۳ مگاوات و ۲۰ نیروگاه بادی با ظرفیت حدود ۳۰۲ مگاوات بوده و مابقی نیروگاهها شامل نیروگاه های برقآبی کوچک با مجموع ظرفیت ۱۰۵مگاوات، زیستتوده با مجموع ظرفیت ۱۰.۵ مگاوات و بازیافت تلفات حرارتی از فرایندهای صنعتی با مجموع ظرفیت ۱۳.۶ مگاوات است.
همچنین تاکنون تعداد ۴۰۳۸ نیروگاه خورشیدی در مقیاس کیلوواتی و به صورت سامانه های پشت بامی انشعابی با مجموع ظرفیت ۴۵۷۰۲ کیلووات در سطح کشور به بهره برداری رسیده که بیش از ۷۱۸ مگاوات از مجموع ظرفیت یاد شده طی سالهای فعالیت دولتهای دهم و یازدهم محقق شده است.
همچنین بر اساس قراردادهای مبادله شده و پیشرفت فیزیکی گزارش شده پروژهها، مجموع ظرفیت قابل پیشبینی برای نیروگاههای تجدیدپذیر برای بهرهبرداری تا پایان دولت دوازدهم ۵۴۵.۵۵ مگاوات پیشبینی شده است.
توسعه انرژیهای تجدیدپذیر تا کنون منتج به تولید بیش ۴۷۳۹ میلیون کیلوواتساعت برق شده که از این میزان، سهم برق تولیدی متعلق به نیروگاههای خورشیدی و بادی بترتیب ۴۷ و ۳۷ درصد بوده و مابقی مربوط به نیروگاههای تولید برق از پسماند و منابع برقآبی کوچک است.
با توجه به شرایط اقلیمی و شاخصهای فنی تابشی خورشیدی و بادی، بیش از ۶۰ درصد برق حاصل از نیروگاههای تجدیدپذیر در ماههای گرم سال تولید میشود، که این موضوع انطباق زیادی با الگوی مصرف برق در کشور داشته و میتواند علاوه بر کمک به پیک سائی موجب کاهش حجم سرمایه گذاری کلان در شبکه برق به منظور پاسخگویی به توان مورد نیاز شبکه در ساعات پیک نیز شود.
از سوی دیگر با توجه به امکان تولید و مصرف برق منابع تجدیدپذیر در همان محل، میتوان با کاهش مسیر انتقال در شبکه های توزیع و فوق توزیع موجب کاهش تلفات شبکه شد. براساس محاسبات انجام شده احداث ۸۲۴ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر در کشور تا کنون توانسته موجب کاهش ۶۵ مگاواتی تلفات در شبکه برق نیز شود.
نیروگاههای تجدیدپذیر علاوه بر مزایای اقتصادی و فنی یاد شده دارای مزایای اجتماعی و زیست محیطی فراوانی بوده و در صورت وجود زیرساختهای لازم، موجب رونق در منطقه نیز میشوند. به نحوی که با بکارگیری نیروگاههای تجدیدپذیر در کشور تا کنون از انتشارسالانه ۳۲۳۲ هزارتن آلایندههای زیستمحیطی گلخانهای در کشور جلوگیری شده که این امر کمک زیادی به حفظ محیط زیست کشور و کاهش آلودگی هوا کرده است.
از دیگر سو با توجه به چالشهای ناشی از خشکسالی های پیاپی و تنشهای آبی در سالهای اخیر و در نتیجه کاهش منابع آبی تجدیدپذیر کشور احداث نیروگاههای تجدیدپذیر توانسته تا این زمان از مصرف ۱۰۴۳ میلیون لیتر آبی که معمولاً در نیروگاههای حرارتی برای تولید برق مورد نیاز است، جلوگیری کند.
یکی دیگر از مزایای منابع تجدیدپذیر جایگزینی آنها به جای سوختهای فسیلی و امکان تولید محصولات پتروشیمی با ارزش افزوده بالاتر از سوختهای فسیلیست؛ بدین ترتیب احداث نیروگاههای تجدیدپذیر در کشور توانسته تاکنون از مصرف معادل ۱۳۴۶ میلیون متر مکعب گازطبیعی صرفهجویی کند.
ایجاد اشتغال با توجه به جمعیت جوان و متخصص در کشور یکی دیگر از مزایای نیروگاه های تجدیدپذیر به شمار می آید. امروزه مشاغل نیروگاه های تجدیدپذیر در مجموعه مشاغل سبز در جهان محسوب میشود که توانستهاند استانداردهای ایمنی و امنیتی- بهداشتی در محیط کار را با بالاترین امتیازهای موجود تامین کنند به نحوی که مجموع ظرفیت نیروگاههای تجدیدپذیر به بهره برداری رسیده در کشور که اغلب آنها در مناطق محروم و کم برخوردار نیز قرار دارند، تا کنون باعث ایجاد مشاغل مستقیم و غیرمستقیم به تعداد ۳۲۴۲۶ نفر شده است.
توسعه انرژیهای تجدیدپذیر تا کنون با جذب ۱۴۳ هزار میلیاردریال سرمایهگذاری بخش خصوصی در سراسر کشور انجام شده است و با حمایتهای دولت و در راستای ارتقاء توان تولید داخلی، اکنون ۱۶۰ شرکت خصوصی تولیدکننده تجهیزات نیروگاههای تجدیدپذیر و پاک نیز در کشور نیز ایجاد شده است؛ این موضوع در سالی که بر اساس فرمایشات مقام معظم رهبری سال جهش تولید نام گذاری شده می تواند از دستاوردهای مهم و کلیدی وزارت نیرو در حوزه تجدیدپذیر و بهره وری محسوب شود./ایسنا
یک دیدگاه