آینده انرژی باد در ایران چه خواهد بود؟
هرچند که در طول بیش از دو دهه گذشته که از احداث اولین نیروگاههای بادی کشور می گذرد، رشد این نیروگاهها آهنگی نسبتاً پیوسته و البته کند داشته و تنها پس از تصویب قانون خرید تضمینی برق از نیروگاههای تجدیدپذیر، این روند تا حدودی شتاب گرفته است اما به نظر می رسد که آینده این انرژی با توجه به ظرفیت های بالای کشور در این حوزه درخشان باشد.
ایران با داشتن ظرفیت قابل توجه انواع انرژیها تجدیدپذیر و به ویژه انرژی بادی، میتواند علاوه بر تأمین بخشی از انرژی مورد نیاز خود از این منابع، اثرات زیان بار تولید انرژی از منابع فسیلی را کاهش داده و موجبات توسعه مناطق محرومی همچون استان سیستان و بلوچستان را که از بادخیزترین و در عین حال محرومترین مناطق کشور است فراهم آورد.
دورنمای آینده اقتصادی استفاده از انرژی باد در ایران بیانگر این است که استفاده از این انرژی موجب صرفه جویی فرآورده های نفتی بعنوان سوخت می شود. صرفه جویی حاصله در درجه اول موجب حفظ فرآوردهای نفتی شده که امکان صادرات و مهمتر اینکه تبدیل آنرا به مشتقات بسیار زیاد پتروشیمی با ارزش افزوده بالا فراهم می سازد.
در درجه دوم تولید الکتریسیته از این انرژی فاقد هر گونه آلودگی زیست محیطی بوده که همین عامل کمک شایانی به حفظ طبیعت سالم محیط زیست کرده ودر نتیجه مسیر برای دستیابی به توسعه پایدار اقتصادی، اجتماعی فراهم می شود. استفاده از انرژی باد در ایران علاوه بر عمران و آبادانی موجبات ایجاد مشاغل جدید شده و بالاخره با بومی سازی فنآوری انرژی باد اقتصاد کشور رشد بیشتری می یابد.
در ارزیابی نیروگاههای بادی، هزینه ها و درآمدهای طرح، مدت زمان برگشت سرمایه، قیمت انرژی الکتریکی تولیدی و نرخ بازده داخلی سرمایه، شاخص های نهایی برای مقایسه کامل مؤلفه های مختلف است. از آنجا که برای گسترش سیتسم عرضه انرژی الکتریکی توسعه پایدار را تعقیب می کنیم باید تمام هزینه ها و منافع اجتماعی هر مولد را مدنظر قرار دهیم.
باید در نظر داشت از بین صرفه های اقتصادی و غیر اقتصادی تنها هزینه دفع آلاینده های زیست محیطی و تصفیه گازهای مضر متصاعد از نیروگاههای فسیلی می تواند بصورت کمی در محاسبات وارد شود. این هزینه ها در واقع در برگیرنده تمام اثرات زیست محیطی آلاینده ها در کوتاه مدت و بلندمدت از قبیل تولید Sox و Nox و Cox و هیدروکربورها و سایر گازهای سمی، آلودگی آب و خاک و ایجاد بارانهای اسیدی و تولید گازهای گلخانه ای است.
در ضمن طبق اعلام سازمان انرژی های تجدیدپذیر و بهره وری انرژی برق هزینه تولید برق از انرژی باد در دو دهه گذشته بطور قابل ملاحظه ای کاهش یافته است. برق تولید شده توسط انرژی باد در سال ۱۹۷۵، ۳۰ سنت برای هر کیلووات ساعت بوده اما اکنون به کمتر از ۵ سنت رسیده است. توسعه توربین های جدید قیمت را نیز کمتر خواهند کرد. همچنین در دنیا پنج کشور آلمان، آمریکا، اسپانیا، دانمارک و هند پیشتاز دیگران هستند و کل ظرفیت نصب توربینهای بادی در دنیا تا پایان سال ۲۰۰۴ میلادی برابر ۶۱۶.۴۷ گیگاوات است.
در ضمن کل سرمایه در گردش صنعت انرژی باد جهان در سال ۲۰۰۲ میلادی برابر با ۱۳۸۱ خورشیدی برابر ۷ میلیارد یورو بوده است. قیمت سرمایه گذاری انرژی باد در حدود ۱۰۰۰ دلار بر کیلووات برآورد می شود که در حدود ۷۵۰ دلار آن به هزینه تجهیزات و مابقی به هزینه های آماده کردن سایت و نصب و راه اندازی مرتبط می شود. در چند سال اخیر با بزرگتر شدن سایز توربینهای تجاری، قیمت سرمایه گذاری آنها کاهش یافته است.
ظرفیت ایران در انرژی بادی بینظیر است
این در شرایطی است که طبق گفته های محمد ساتکین رییس سازمان انرژیهای تجدیدپذیر و بهرهوری برق ایران ظرفیت کشورمان در انرژی بادی بینظیر است، بخش انرژی خورشیدی ایران از بهترین مناطق جهان است و تلاش میشود از این ظرفیتها به بهترین نحو استفاده شود.
وی با بیان اینکه شمال زابل، خواف و دوروح سه منطقه بادخیز در شرق کشورمان هستند که بخش زابل ارزشمندترین بخش از نظر تولید انرژی بادی است و ظرفیت تولید حدود ۳۰۰۰ مگاواتی برای آن پیشبینی شدهاست.
وی خواف را دارای یکی از بی نظیرترین بادهای جهان توصیف کرد و خاطرنشان ساخت: پیش بینی تولید بیش از ۱۰۰۰ مگاوات برق از این بادها صورت گرفته است.
ساتکین منطقه دورح را هم از بهترین مناطق بادخیز شرق کشور توصیف کرد که در هفتههای اخیر یک نیروگاه بادی ۵۰ مگاواتی در آن نصب شده و ادامه داد: پیش بینی میشود بتوان از این ناحیه نیز چند هزارمگاوات برق تولید کرد.
معاون وزیر نیروبه تدوین اطلس باد کشور توسط سازمان انرژیهای تجدیدپذیر و بهرهوری برق اشاره کرد و آن را یکی از دقیقترین اطلسهای تدوین شده در سطح جهان توصیف کرد. هنگام تدوین اطلس برای بدست آمدن دقیق ترزوایا حتی به خاک افغانستان نفوذصورت گرفته و با کمک شرکتهای آلمانی و دانمارکی این اطلس که در نوع خود بینظیر است تدوین شود. احتمال انجام پروژههای مشترک در زمینه تولید برق از ظرفیت بادی در آینده دور از انتظار نخواهد بود.
سهم انرژی بادی و خورشیدی در تولید برق دو برابر شد
در جهان نیز مسیر توسعه انرژی بادی در حال توسعه است تا جایی که بر اساس اعلام تحلیل گروه محیط زیستی انگلیسی امبر سهم انرژی بادی و خورشیدی در سبد جهانی تولید برق طی پنج سال گذشته دو برابر شد و جهان را به مسیر محدود کردن پیامدهای گرمایش جهانی نزدیک کرد.
منابع تجدیدپذیر حدود ۱۰ درصد از برق در اکثر نقاط جهان را در نیمه نخست سال ۲۰۲۰ تشکیل دادند. با تعطیلی هایی که برای مهار شیوع ویروس کرونا انجام گرفت و تقاضای کلی برای برق را کاهش داد و به تجدیدپذیرها فرصت داد سهمشان را بهبود ببخشند، کربن زدایی شبکه برق امسال تقویت شد.
امبر به تحلیل تولید برق در ۴۸ کشوری که در ۸۳ درصد از تولید برق جهانی سهم دارند پرداخت و یافته های این بررسی نشان داد نیروی بادی و خورشیدی در نیمه اول سال ۲۰۲۰ در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۱۴ درصد افزایش یافت در حالی که تقاضای جهانی تحت تاثیر پاندمی ویروس کرونا سه درصد کاهش داشت.
همزمان با توسعه توربینهای بادی و پنلهای خورشیدی، سهم زغال سنگ از سبد تولید برق در سراسر جهان کاهش پیدا کرده است و در برخی از کشورها که عمدتا کشورهای اروپای غربی هستند، زغال سنگ از تولید نیرو حذف شده است./منبع : ایسنا