گزارش‌ها حاکی از آن است که طی چند دهه گذشته و به دنبال افزایش مدیران سراسر اروپا به گسترش فضاهای سبز، به‌ویژه کاشت درختان، نرخ شیوع بیماری‌های قلبی و تنفسی میان مردم به میزان یک‌سوم کاهش یافته است.
بدیهی است که توسعه شهری به کاهش وجود سایه درختان در مناطق منجر شده است و همین امر، جذب بیشتر اشعه‌های نور خورشید به فضاها و به دنبال آن، افزایش‌قابل توجه دمای هوا را در پی داشته است، ضمن این‌که در آلودگی هوا نیز نقش مهمی ایفا کرده است. شواهد حاکی از آن است که دمای هوا در مناطق شهری بسیار بالاتر از روستاها است و این اختلاف دما در روزهای گرم تابستانی حتی به ۱۲ درجه سانتی‌گراد نیز می‌رسد.
امروزه اثرات جزایر گرمایی مهم‌ترین تهدید زیست‌محیطی برای ساکنان به‌شمار می‌رود که به ادعای محققان به ازای هر یک درجه سانتی‌گراد افزایش دما در مناطق، احتمال مرگ ناشی از گرما بین یک تا سه درصد افزایش را تجربه می‌کند. علاوه بر این، گرما احتمال افزایش ابتلاء به بیماری‌های قلبی-عروقی و دستگاه تنفسی را به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهد که این امر به سهم خود نقش مهمی در کاهش رفاه بشر ایفا می‌کند.
در این راستا، بسیاری از مدیران سراسر دنیا در حال ایجاد تغییراتی در طراحی شهرها هستند تا به واسطه آن‌ها، دمای هوای مناطق را کاهش دهند و رفاه جسمی و روانی را برای شهروندان به ارمغان بیاورند. در این میان به نظر می‌رسد که مدیران اروپایی در مبارزه با اثرات جزایر گرمایی بسیار موفق‌تر از برنامه‌ریزان سایر شهرهای زمین عمل کرده‌اند و توانسته‌اند با اعمال اقدامات ویژه‌ای، دمای هوای مناطق را به‌طور قابل توجهی کاهش دهند. پوشاندن پشت‌بام سازه‌ها با درختان و گیاهان، روشن‌سازی نمای سازه‌ها برای کاهش میزان جذب خورشید و مهم‌تر از همه، کاشت گسترده درختان از مهم‌ترین اقدامات این افراد بوده است که به دنبال آن، آلودگی هوا و اثرات جزایر گرمایی کاهش قابل‌توجهی را تجربه کرده است که همین امر، در کاهش شیوع بیماری‌های قلبی-عروقی و تنفسی بسیار اثربخشی بوده است.
دستورالعمل‌های درختکاری شهری در اروپا
مجله تحقیقات جنگلداری اروپا در سال گذشته نتیجه پژوهش‌های مختلف دوستداران محیط زیست برای کاشت درختان را به صورت یک گزارش کلی منتشر کرد و آن را “دستورالعمل‌های درختکاری” به منظور راهنمایی مدیران شهری برای نحوه کاشت درختان نامید. بسیاری از برنامه‌ریزان سراسر اروپا نظیر مدیران بارسلونای اسپانیا، بریستول در بریتانیا، فیلادلفیای آمریکا، کانبرا در استرالیا و سیاتل آمریکا این دستورالعمل‌ها را به طور دقیق در شهرهای خود پیاده کردند و با نتایج شگفت‌انگیز آن، به‌ویژه بر سلامت مردم مواجه شدند.
در واقع، به دنبال پیاده‌سازی دستورالعمل‌ها، دمای هوا در شهرهای ذکرشده بین ۱.۱ درجه سانتی‌گراد تا ۲.۹ درجه سانتی‌گراد کاهش یافت که همین امر، سلامت ساکنان را به‌طور قابل توجهی تحت تأثیر قرار داد.
تأثیرات کاشت درختان نه‌تنها به سلامت جسمی شهروندان و کاهش نرخ شیوع بیماری‌های قلبی-عروقی و تنفسی منجر شده است، بلکه بهبود چشمگیر رفاه روانی را برای آن‌ها به دنبال داشته است که همین امر، کیفیت زندگی را در شهرهای نامبرده به‌طور شگفت‌انگیزی افزایش داده است. در واقع، گزارش‌ها حاکی از آن است که به عنوان مثال در کالیفرنیای آمریکا، افزایش ۱۰ درصدی کاشت درختان، به کاهش ۱۹ درصدی نرخ چاقی و ابتلاء به دیابت نوع دوم منجر شده است و همین امر، روان شهروندان را نیز به‌طور مثبت تحت تأثیر قرار داده است.
افزایش درختان و کاهش دمای هوا
محققان اروپایی پیش از این نیز تحقیقات گسترده‌ای در مورد اثربخشی کاشت درختان بر کاهش دما و پیامدهای آن انجام داده بودند. به عنوان مثال، در سال ۲۰۱۵ گروهی از پژوهشگران به انجام تحقیقات مشابهی میان مردم گوتنبرگ سوئد پرداختند و متوجه شدند که هیچ آماری از مرگ شهروندان بر اثر گرما در این شهر به ثبت نرسیده بود، در حالی که افزایش دما در کلوژ-نپوکا در رومانی، عامل اصلی بسیاری از مرگ‌های میان ساکنان این شهر به‌شمار می‌رفت و به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت، ۳۶ مرگ زودهنگام را به دنبال داشت.
طبق این مطالعات، شهرهایی با بالاترین نرخ ناشی از اثرات جزایر گرمایی در جنوب و شرق اروپا قرار داشت که شواهد حاکی از حداقل وجود درختان و سایر پوشش‌های گیاهی در آن‌ها بود.
به عنوان مثال، تنها ۳.۳ درصد از سالونیک در یونان باستان پوشیده در درختان سبز است که همین امر منجر به افزایش دمای ۲.۸ درجه سانتی‌گرادی مناطق شهری آن نسبت به حومه‌ها شده است و نرخ بالای شیوع بیماری‌های قلبی-عروقی و تنفسی را به دنبال داشته است، ضمن این‌که در کاهش کیفیت زندگی شهروندان نقش مهمی ایفا کرده است و مهم‌تر از همه این‌که، مرگ‌های زودهنگام بسیاری را در پی داشته است. این در حالی است که ۲۷ درصد از گوتنبرگ را درختان در بر گرفته است که به دنبال آن، اثرات جزایر گرمایی تنها به ۰.۴ درجه سانتی‌گراد می‌رسد و تاکنون هیچ گزارشی از مرگ‌های ناشی از افزایش دما در آن به ثبت نرسیده است.
از دیگر شهرهای موفق اروپایی در زمینه کاهش دمای هوا به دنبال کاشت درختان می‌توان به بارسلونا اشاره کرده که توانسته است از طریق پوشش درختی ۳۰ درصدی خود، نرخ مرگ‌های ناشی از اثرات جزایر گرمایی را تا حدود ۶۰ درصد کاهش دهد، ضمن این‌که میزان شیوع بیماری‌های مرتبط با گرما در آن به‌طور قابل توجهی کاهش یافته است.
منبع: ایمنا
