صدای اره‌هایی که در جنگل‌های بلوط زاگرس می‌پیچد، دل هر دوستدار طبیعتی را می‌لرزاند، قطع هر درخت گامی به سوی نابودی جنگل‌ها است، در چند سال گذشته بحث جابجایی درخت به‌جای قطع درختان کهنسال در دستور کار قرار گرفت، اما این طرح نیز به فراموشی سپرده شد.
در ۱۵ اسفندماه ۹۶ همزمان با روز درختکاری دو اصله درخت کهنسال در محوطه اداره‌کل منابع‌طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری در شهرکرد جابجا شد، این طرح به‌صورت آزمایشی به اجرا درآمد تا در صورت موفقیت، قطع درختان برای اجرای پروژه‌های عمرانی در استان متوقف شود، این طرح موفقیت‌آمیز بود، اما پس از گذشت سال‌ها مسکوت مانده است.
در چند دهه گذشته جنگل‌ها قربانی پروژه‌های عمرانی و طرح‌های توسعه‌ای شده‌اند، از بین رفتن جنگل‌های بلوط زاگرس تاثیرات جبران‌ناپذیری بر معیشت مردم محلی، فرسایش خاک، تامین آب و … دارد، اما به‌نظر می‌رسد حفظ منابع طبیعی در اولویت کاری مسئولان قرار ندارد.
قطع درختان برای تامین سوخت جنگل‌نشینان گاهی اجتناب‌ناپذیر است، اما قطع گسترده درختان به‌بهانه توسعه، تهیه ذغال و … توجیه اقتصادی ندارد، جابجایی درختان در زاگرس راهی مطمئن به‌جای قتل‌عام درختان است، قطعا شاید یکی از دلایل اجرا نشدن طرح جابجایی درختان به‌جای قطع آن‌ها نبود توجیه اقتصادی باشد، اما باید در نظر گرفت که محیط‌زیست و منابع‌طبیعی قابل ارزش‌گذاری نیست و باید همه برای حفظ آن کوشا باشیم.
مهم‌تر از جابجایی و حفظ درختان، فرهنگ‌سازی برای حفاظت از منابع طبیعی، نگه‌داری درختان موجود است تا فردی درخت را قطع نکند، جنگلی را آتش نزند و منابع طبیعی را حفظ کند.
تخریب جبران‌ناپذیر محیط‌زیست ممنوع است
سعید یوسف‌پور- مدیرکل سازمان حفاظت محیط‌زیست چهارمحال و بختیاری در خصوص مزایای جابجایی درختان به‌جای قطع درخت در خلال اجرای پروژه‌های عمرانی، اظهار کرد: پروژه‌های در دست اجرا در استان از نظر قانون دارای رده‌بندی است، پروژه‌ها به دسته‌های مختلف صنعتی، راه‌سازی، سدسازی و … تقسیم‌بندی می‌شوند.
وی ادامه داد: پروژهای راه‌سازی بسته به نوع و حجم عملیات عمرانی مشمول ارزیابی زیست‌محیطی می‌شوند، در مباحث ارزیابی محیط‌زیست دست باز تری برای تعیین شروط جهت اجرا توسط کارفرما داریم تا خسارتی که به محیط‌زیست و پوشش گیاهی منطقه وارد می‌شود به حداقل برسد.
یوسف‌پور با بیان اینکه جابجایی درخت به‌جای قطع درخت در پروژه‌های عمرانی قابل پیشنهاد است، گفت: همه تلاش بر این است تا در اجرای پروژه‌های عمرانی تخریب محیط‌زیست صورت نگیرد، طبق اصل ۵۰ قانون اساسی تخریب جبران‌ناپذیر محیط‌زیست ممنوع است و اگر تخریبی نیز صورت می‌گیرد باید بحث فرآیند احیای آن در دستور کار قرار بگیرد.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست چهارمحال و بختیاری بیان کرد: در پروژه‌هایی که تخریب محیط‌زیست به‌ویژه مناطق جنگی استان که محدود هستند، صورت می‌گیرد، چالش‌های متعددی در حوزه جنگل به وجود می‌آورد و منابع‌طبیعی استان تلاش می‌کند تا از جنگل‌ها محافظت کنند و در این راه هزینه‌های سنگینی را متحمل می‌شوند.
وی با اشاره به اینکه توسعه، کشت زیراشکوب جنگل، آفات و بیماری، قطع درختان و چرای بیش از حد دام موجب شده تا بخش زیادی از جنگل‌ها تخریب شود، یادآور شد: باید در حوزه کاری خود مانع وارد آمدن آسیب به جنگل‌ها شویم.
یوسف‌پور با تاکید بر اینکه توسعه اجتناب‌ناپذیر است، توضیح داد: مجبور هستیم در برخی مواقع محورهای مواصلاتی را چهارخطه کنیم، بنابراین به‌جای قطع درخت اگر بتوانیم درختان را جابجا کنیم، طبیعتا به حفظ این سرمایه کمک می‌کند.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست چهارمحال و بختیاری با اشاره به وجود ضعف و خلاء در حوزه محیط‌زیست و منابع‌طبیعی، تاکید کرد: بحث ارزش‌گذاری بر روی اکوسیستم و گونه‌های درختی به درستی انجام نمی‌شود، باید کارکردهای محیط‌زیستی یک گونه درختی لحاظ شود، یعنی مشخص شود که یک درخت چه میزان بر روی کاهش آلایندگی، تولید اکسیژن، جلوگیری از فرسایش خاک، آشیانه زیست‌مندان و … تاثیر دارد و این کارکردها قیمت‌گذاری شود تا بدانیم وقتی یک درخت قطع می‌شود چه میزان زیان به سرمایه‌های کشور وارد می‌شود.
وی افزود: برخی درختان سرمایه‌هایی هستند که بشر آن‌ها را تولید نکرده است و این درختان ذخایر ارزشمند ژنتیکی هستند که اگر هر کدام از آن‌ها را از دست بدهیم چه تاثیراتی بر روی آب، خاک، هوا و .. می‌گذارد.
یوسف‌پور حفظ پوشش گیاهی در جنگل‌های زاگرس را ارزشمند برشمرد و گفت: زاگرس در شرایط معمولی عددی معادل ۴۰ تا ۵۰ درصد منابع آب شیرین کشور را تولید می‌کند، اکنون از بیش از یک دهه گذشته زوال بوم‌سازگان زاگرس را شاهد هستیم، اگر پوشش گیاهی را در این مناطق از دست بدهیم، زندگی از دست خواهد رفت، تاثیر آن فقط بر استان‌های زاگرس‌نشین نیست و سایر استان‌های مجاور را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست چهارمحال و بختیاری خاطرنشان کرد: سیلاب، فرسایش خاک، تهدید سلامت مردم، امنیت غذایی به پوشش گیاهی زاگرس گره خورده است، بنابراین طبیعت باید حفظ شود، در استان تلاش خواهیم کرد تا پروژه‌های عمرانی که امکان فشار وجود دارد، جابجایی درخت را به جای قطع درخت لحاظ کنیم.
از جابجایی درخت به‌جای قطع آن در پروژه‌ها استقبال می‌کنیم
روح‌الله غلامی- مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای چهارمحال و بختیاری با اشاره به اینکه بهسازی جاده‌های روستایی در مناطق جنگلی و صعب‌العبور بر روی بستر قدیمی انجام می‌شود، اظهار کرد: معمولا حفظ راه‌های موجود در حیطه کاری اداره راهداری است و توسعه به‌ندرت انجام می‌شود.
وی بیان کرد: برای احداث راه‌های جدید امکان قطع درخت وجود دارد، که اگر امکان جابجایی درخت به جای قطع درخت وجود داشته باشد، کاملا از آن استقبال می‌کنیم.
غلامی با تاکید بر اینکه نگاه در توسعه راه‌های جدید این است تا کم‌ترین آسیب به محیط‌زیست و منابع‌طبیعی وارد شود، گفت: قطعا از طرح‌هایی که جلوی قطع درختان و آسیب به محیط‌زیست و جنگل‌ها را بگیرد، استقبال خواهیم کرد.
اداره‌کل منابع‌طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری یکی از متولیان اصلی حفظ و حراست جنگل‌های زاگرس است، اما تلاش‌های خبرنگار ایسنا برای برقراری ارتباط با مدیران این اداره‌کل تاکنون بی نتیجه بوده است، قطعا جلوگیری از قطع حتی یک درخت بسیار حائز اهمیت خواهد بود، حتی اگر بخواهیم برای حفظ آن‌ها هزینه‌های سنگینی را متحمل شویم./منبع: ایسنا
