ترسیب کربن فرآیند جذب و ذخیره دی اکسید کربن اتمسفر است که با کاهش انتشار یکی از گازهای گلخانه‌ای موجود در جو، روند افزایش دمای کره زمین را کاهش می‌دهد.
ترسیب کربن (carbon sequestration) به‌معنای جذب دی‌اکسیدکربن اضافی و موجود در جو است که یکی از روش‌های تبدیل آن به مواد آلی، توسط اندام‌های هوایی و زیرزمینی گیاه از طریق کاشت گونه‌های مقاوم مرتعی در مراتع تخریب شده است. ترسیب کربن اهمیت دارد چون با کاهش انتشار یکی از گازهای گلخانه‌ای موجود در جو (دی اکسید کربن) روند افزایش دمای کره زمین را کاهش می‌دهد و موجب اثرات مطلوب زیست محیطی می‌شود.
پروژه بین‌المللی ترسیب کربن از۲۶ فروردین ۱۳۸۲(۱۵ آوریل ۲۰۰۳) به مدت شش سال در ایران اجرا شد که آموزش، ترویج و جلب مشارکت مردمی روستاییان در پروژه، احیای حداقل ۹۰۰۰ هکتار از مراتع تخریب یافته منطقه توسط گونه‌های مقاوم، رونق دامداری و کاهش محرومیت منطقه و در نهایت ارائه مدل ترسیب کربن منطقه از رئوس فعالیت‌های این پروژه به شمار می‌رود. فاز دوم پروژه ترسیب کربن در حسین آباد غیناب سربیشه به مدت پنج سال با اعتبار دو میلیون و ۱۰۰ هزار دلار اجرایی شد.
فاز سوم پروژه ترسیب کربن به عنوان یکی از پروژه‌های بین‌المللی از سال ۹۶ در منابع طبیعی چهار استان خراسان شمالی، خراسان‌جنوبی، گلستان و یزد در حال انجام است و تلاش می‌شود این طرح – که اهدافی همچون احیای مناطق بیابانی، بهبود شاخص‌های توسعه انسانی، اشتغال‌زایی و دستیابی به توسعه پایدار را دنبال می‌کند – به دیگر استان‌های کشور تعمیم پیدا کند.
۱۸ مهرماه جلسه کمیته راهبری فاز سوم پروژه ترسیب‌کربن با حضور معاون نماینده مقیم عمران ملل متحد در تهران، معاون آبخیزداری، مراتع و امور بیابان، مدیرکل دفتر امور بیابان و مدیران کل منابع طبیعی استان‌های خراسان شمالی، خراسان جنوبی، گلستان و یزد برگزار شد.
در این نشست گل بهار – معاون نماینده مقیم عمران ملل متحد – از پیشرفت پروژه ترسیب کربن ابراز خرسندی کرد و گفت: این پروژه با توجه به کارکردهایی که درجوامع محلی دارد باید به دیگر استان‌ها نیز تعمیم داده شود و دانش مربوط به این پروژه نیز در مناطق هدف گسترش یابد.
وی همچنین اظهار کرد: از اقداماتی که برای تامین مالی این پروژه انجام شده مطلع هستم و دفتر عمران ملل متحد از این پروژه حمایت خواهد کرد.
نماینده برنامه عمران ملل متحد ادامه داد: برنامه عمران ملل متحد نسبت به حمایت از نتایج به دست آمده پروژه ترسیب کربن متعهد است و از تعمیم آن به دیگر جوامع هدف استقبال و حمایت می‌کند.
در اجرای طرح ترسیب کربن از مشارکت مردم نمی توانیم غافل شویم
حسن وحید – معاون آبخیزداری، مراتع و امور بیابان سازمان منابع طبیعی – در این نشست گفت: عوامل متعددی منابع طبیعی کشور را تهدید و زمینه تخریب آن را فراهم می‌کند، از این رو در اجرای طرح ترسیب کربن و دیگر طرح‌های منابع طبیعی نمی‌توانیم از نقش و مشارکت مردم غافل شویم.
وی افزود: بهره‌برداران و مجریان، محور اصلی کار در منابع طبیعی هستند و باید اهداف به گونه‌ای تنظیم شوند که هم منجر به حفظ و توسعه پایدار منابع طبیعی و هم به بهره برداری درست برای بهره برداران منتهی شود.
معاون آبخیزداری، مراتع و امور بیابان سازمان منابع طبیعی کشور ادامه داد: طرح ترسیب کربن در بین جوامع محلی امید آفرین شده و توانسته شاخص‌های طبیعی، اجتماعی و اقتصادی را ارتقاء ببخشد و ما باید اثرات این طرح را برای مردم محلی بیشتر تبیین کنیم.
وی آموزش جوامع محلی و توانمندسازی مردم محلی و تشکل‌ها را امری لازم و مهم در اجرای این پروژه برشمرد و اظهار کرد: باید این پروژه، اهداف و شاخص‌هایی که دنبال می‌کند به گونه‌ای باشد که اگر دولت دست حمایت خود را از این طرح بردارد، تشکل‌ها، مردم محلی و گروه‌های توسعه و هدف بتوانند مشاغل و صندوق‌های خرد را مدیریت کنند.
وحید در ادامه این نشست به بند ب ماده ۲۹ قانون احکام دایمی کشور اشاره کرد و آن را ظرفیتی مناسب جهت ایجاد قرارداد با تعاونی‌ها، تشکل‌ها، بهره‌برداران و مجریان طرح‌های منابع طبیعی ذکر کرد که می‌توان در این قالب طرح‌ها را احاله مدیریت کرد.
در ادامه وحید جعفریان – مدیر کل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی – اظهار کرد: تفویض پروژه ترسیب کربن و تدوین الگوی لازم و ایجاد یک ساختار حمایتی برای پروژه باید مورد توجه قرار گیرد.
وی به مستندسازی درس آموخته‌های پروژه به عنوان یک امر لازم اشاره کرد و گفت: فاز سوم این پروژه می‌تواند در کشور تعمیم یابد و تاثیرات اجتماعی و اقتصادی آن می‌تواند یک محیط امن برای تاب‌آوری جوامع محلی ایجاد کند.
به گزارش مرکز اطلاع رسانی سازمان منابع طبیعی، جعفریان همچنین گفت: درک درست از نیازهای جوامع محلی بسیار مهم است و توسعه سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و مدیریت پایدار سرزمین با استفاده از الگوهای اقتصاد سبز برای افزایش تاب آوری پروژه همواره مورد تاکید ما است./منبع : ایسنا
