در حال حاضر کلان‌شهرها با چالش‌های فراوانی در حوزه محیط زیست شهری مواجه هستند و توجه مدیریت شهری به این مسئله برای کاهش مشکلات زیست‌محیطی امری ضروری است، شهر رشت نیز در خصوص دو رودخانه مهم خود با چالش‌های بسیاری دست‌وپنجه نرم می‌کند که لازم است مدیریت شهری از متخصصان امر برای رفع مشکلات بهره گیرد.
چالش‌های زیست‌محیطی در کلان‌شهرها گسترده است. امروزه مشاهده می‌شود که بسیاری از شهرها، به شدت از آلودگی منابع آبی، آلودگی هوا، کافی نبودن آب آشامیدنی، نبود سیستم جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب، آلوده شدن خاک به مواد شیمیایی، انباشته شدن مواد زائد جامد و فرسایش خاک رنج می‌برند.
از سوی دیگر بهره‌برداری‌های بی‌رویه جوامع بشری از رودخانه‌ها برای کاربری‌های خاص، مانند شرب، صنعت، کشاورزی، اکوتوریسم، دامداری، آبزی‌پروری باعث شده است تا انواع آلودگی‌ها از قبیل فاضلاب‌های صنعتی، کشاورزی و بهداشتی، انواع پسماندها و زباله‌های تولیدی، آلودگی‌های نفتی به طور مستقیم به رودخانه‌ها تخلیه شود و کیفیت آب رودخانه‌ها را با تهدید جدی روبه‌رو کند، در این بین سه رودخانه رشت با تهدیدات و چالش‌های زیست‌محیطی بسیاری مواجه است، برای جلوگیری از بهره‌برداری بی‌رویه از رودخانه‌ها، پایش سه رودخانه مهم “زرجوب”، “گوهررود” و “سفیدرود” حوزه شهرستان رشت از شریان‌های اصلی زندگی در شهر و روستاها دنبال می‌شود.
عماد مطالبی، مشاور کمیسیون بهداشت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر رشت با اشاره به برنامه‌های هدفمند در سال ۱۴۰۱ به نام پاحر (پایش و حفاظت رودخانه) در شهرستان رشت، اظهار کرد: پایش رودخانه‌ها در حوزه شهرستان رشت به ویژه سه رودخانه مهم “زرجوب”، “گوهر رود” و “سفیدرود” شریان‌های اصلی زندگی در شهر و روستاها دنبال می‌شود.
وی با بیان اینکه این برنامه‌ها به منظور پایش دقیق و اصولی و حفاظت از رودخانه‌ها در چهار محور اصلی شناسایی شده است، ادامه می‌دهد: این محورها که شامل عوامل آلاینده است به صورت علمی و با روش‌های به روز به مراجع قضائی معرفی شده است تا با مراکز اصلی آلایندگی و واحدهای آلاینده و متخلفان برخورد قانونی شود.
مشاور کمیسیون بهداشت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر رشت تصریح می‌کند: بر اساس برنامه‌های پایشی برای رودخانه‌های “زرجوب”، “گوهررود” و “سفیدرود” گشت کنترل، پایش، بررسی دقیق و نظارت از مجراهای آبی در حوزه شهر رشت و مراکز آلاینده و گلوگاه‌ها انجام می‌شود و تهیه مستندات از عوامل آلاینده پساب‌ها و فاضلاب‌ها نیز مد نظر است.
لازمه پویایی شهر و شهروندان در وهله اول محیط زیست پایدار است
وی ادامه می‌دهد: پسماند و زباله‌ها در رودخانه‌ها و حریم آن و مشخص کردن مراکز آلاینده به همراه مختصات جغرافیایی می‌تواند به عنوان مؤلفه مکانی نقش اثربخشی را در شناسایی و دستیابی سریع به این مراکز در پایش‌های دوره‌ای دارد و به عنوان یک پایگاه داده مکانی می‌تواند در به‌روزرسانی داده‌ها و نقشه‌ها کارایی داشته باشد، امیدواریم با همکاری همه‌جانبه سایر دستگاه‌ها و مدیریت شهری این برنامه اجرایی و عملیاتی شود.
مطالبی خاطرنشان می‌کند: توجه به پایش و ضرورت حفاظت از رودخانه‌های زرجوب و گوهررود امری اجتناب‌ناپذیر و در گرو زیست مناسب شهروندان است. توجه به دو رودخانه گوهررود و زرجوب رشت در اسرع وقت و ارائه راهکار برای رسیدن به وضعیت مطلوب آن امری حیاتی و ضروری است.
وی با تاکید بر اینکه اهمیت سلامت شهروندان و توجه به بهبود مؤلفه‌های محیط زیست در حفاظت از رودخانه‌ها و پاکیزگی نقش مؤثری ایفا می‌کند، می‌گوید: تمام افراد باید نگهبان محیط زیست و حافظ آن باشند، همچنین زیست‌پذیری در یک پهنه از نکاتی است که تمام دستگاه‌های اجرایی باید به آن عنایت ویژه‌ای داشته باشند.
مشاور کمیسیون بهداشت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر رشت تصریح می‌کند: لازمه پویایی و سرزنده بودن شهر و شهروندان در وهله اول محیط زیست پایدار است، لذا باید سلامت شهروندان در وضع مطلوب و مناسبی از سطح بهداشت باشد و در این راستا لازم است آلودگی‌های محیطی و عوامل آلاینده با ابزارهای بازدارنده مدیریت شود.
وی در خصوص ظرفیت‌های زرجوب و گوهررود برای شهر رشت، اظهار می‌کند: وجود دو مجرای آبی بزرگ مانند رودخانه‌های زرجوب و گوهررود که در طول مسیر خود از شهر رشت می‌گذرد، ظرفیت بزرگ و بالقوه‌ای را برای این شهر در عرصه‌های مختلف فراهم کرده است که با مدیریت یکپارچه، توجه، عزم واقعی و اولویت‌بخشی به ملاحظات زیست‌محیطی و ضوابط و استانداردهای محیط زیست زمینه‌ساز احیای این دو رودخانه خواهد شد.
راهکارهایی برای بهبود وضع موجود شهر رشت
مطالبی با بیان اینکه اهمیت حفاظت و نگهداری دو رودخانه گوهررود و زرجوب نشان می‌دهد که این دو رودخانه بسیار ارزشمند است، ادامه می‌دهد: حفاظت و نگهداری دو رودخانه گوهررود و زرجوب بر اکولوژیک منطقه تأثیرگذار خواهد بود، همچنین برای بهبود وضع موجود اقدامات لازم را باید در کوتاه مدت و بلندمدت انجام داد.
وی اضافه می‌کند: برای رسیدن به وضع مطلوب و بهینه در این حوزه با به‌کارگیری سخت‌افزار و نرم‌افزار در هر دو سطح کمی و کیفی باید گام‌های مؤثری برداشته شود، زیرا با نگاه مقوله‌ای تنها نمی‌توان به نتیجه و کارایی و مطلوب رسید. لازم است پالایش این دو رودخانه در اسرع وقت با راهکارهایی برای بهبود وضع موجود و رسیدن به استاندارد لازم در این زمینه انجام شود تا به زیست‌پذیری شهری دست یابیم.
مشاور کمیسیون بهداشت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر رشت با اشاره به پیشنهادها و راهکارهایی برای بهبود وضع موجود شهر رشت، اظهار می‌کند: تکمیل تصفیه‌خانه شهر رشت به منظور کاهش فاضلاب ورودی، کنترل فاضلاب و پساب ورودی از طریق ایجاد سیستم پیش تصفیه شهر صنعتی رشت، پایش‌های مستمر با همکاری دستگاه‌های متولی و مدیریت شهری در محدوده شهر و نواحی صنعتی و بیمارستانی و سایر مراکز آلاینده، جلوگیری از ساخت‌وسازها در اطراف رودخانه، مدیریت پسماند و زباله‌های تولیدی بر اساس قانون مدیریت پسماند، الزام در تفکیک از مبدا پسماندها از پیشنهادهای مؤثر برای بهبود وضعیت موجود است.
وی خاطرنشان می‌کند: به‌کارگیری تکنیک‌های طراحی محیطی به منظور زیباسازی و مطلوبیت فضای شهری، کاشت درختان بومی در اطراف دو رودخانه در طول مسیر و رعایت دو حریم زنده و داغ آن به منظور حفظ سیستم اکولوژیک، توجه به پهنه‌بندی مناطق حساس آلاینده به منظور کنترل و شناخت نواحی و مراکز آلایندگی، هماهنگی با مدیریت شهری به منظور استعلام و به‌کارگیری نظر کارشناسی در حوزه محیط زیست شهری، رعایت ملاحظات زیست‌محیطی و استفاده از فناوری‌های نوین نیز در بهبود شرایط مؤثر است./منبع : ایمنا
