ورود مستقیم فاضلاب‌های خانگی به رودخانه مرکزی آستارا که به دریای خزر منتهی می‌شود تاثیرات منفی بر چهره این شهر گردشگرپذیر استان گیلان داشته و سبب بروز نگرانی‌های اجتماعی شده است.
به دلیل ریزش مداوم فاضلاب منازل به رودخانه مرکزی مرداب رود آستارا که از میان این شهر مرزنشین عبور کرده و به دریا متصل می شود، این رودخانه به یکی از آلوده ترین رودخانه‌های منطقه تبدیل شده و به عنوان معضل زیست محیطی، نگرانی اجتماعی در این رابطه مطرح بوده و در انتظار نگاه ویژه دستگاه‌های متولی و البته مشارکت مردم برای رهایی از این وضعیت غیر بهداشتی است.
آلودگی رودخانه‌های آستارا تاثیر منفی بر محیط زیست این شهر گردشگرپذیر دارد و برای دفع اصولی زباله‌ها و جلوگیری از ورود فاضلاب‌های منازل به رودخانه‌ها باید تدابیر ویژه‌ای اتخاذ شود. آلودگی رودخانه مرکزی آستارا که از میان این شهر می گذرد مشکلات بهداشتی به وجود آورده و به هیچ عنوان در شان شهر مسافرپذیر آستارا نیست. طبق اصل ۵۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تمام افراد موظف به حفظ محیط زیست اطراف خود هستند و اداره حفاظت محیط زیست شهرستان آستارا باید وضعیت موجود رودخانه مرکزی شهر را که به نوعی بهداشت عمومی و سلامت جامعه را تهدید می‌کند بازبینی و کنترل کرده و با همکاری نهادهای مربوطه شهری از جمله شهرداری آستارا و همچنین شبکه بهداشت و درمان شهرستان مشکل فوق را رفع کند.
در این میان نباید از نقش مهم مردم در حفظ محیط زیست غافل شویم و متاسفانه رودخانه‌های آستارا مورد بی‌مهری شهروندان آستارایی و همچنین مسافران ورودی به شهر قرار می‌گیرند به طوری که شاهد ریختن زباله‌های مختلف در این رودخانه‌ها هستیم. فاضلاب شهری آستارا وضعیت بهداشتی خوبی ندارد و باید مسئولان ذیربط هر چه سریعتر به این وضعیت رسیدگی کنند. با توجه به نبود سامانه تصفیه، فاضلاب شهری آستارا که البته در حال احداث است و قطعا زمان زیادی تا تکمیل آن طول خواهد کشید، به شکل غیربهداشتی و خطرناک در سطح شهر و خیابان‌ها و رودخانه‌ها پخش و سرازیر می‌شود.
آلودگی‌های مختلف اعم از ضایعات واحدهای صنعتی مجاز و غیر مجاز، کارواش و تعویض روغنی‌ها از دیگر مشکلات تهدیدکننده محیط زیست انسانی در شهرستان آستارا است و این آلودگی‌ها به صورت مستقیم به رودخانه‌ٰهای خواجه گری، عباس آباد، کانرود، چلوند و رودخانه مرزی آستارا چای وارد و به دریا ریخته می شود که قطعا کاهش شدید اکسیژن مورد نیاز برای آبزیان و افزایش بار آلودگی میکروبی را به دنبال دارد و این نوع آلودگی‌ها صدمات جبران ناپذیری به اکوسیستم رودخانه‌ها و مناطق ساحلی دریای خزر وارد می‌کند.
گسترش و رشد پدیده‌های ناشناخته جلبکی و ایجاد بیماری‌های پوستی، روده‌ای و گوارشی از اثرات منفی آلودگی رودخانه‌های شهر آستارا است که باید ساماندهی شوند. متاسفانه رودخانه‌های آستارا به معبری برای ریخت و پاش زباله و مجرایی برای حمل آن به سواحل تبدیل شده اند و چنانکه نگاهی اجمالی به دهانه رودخانه‌های آستارا در دریای خزر داشته باشیم، می‌بینیم که حجم بالایی از زباله‌های تجزیه‌پذیر و تجزیه ناپذیر در آن تجمع کرده اند و رنگ آب رودخانه آلوده بودن آن را به وضوح نشان می دهد.
رودخانه مرداب رود آستارا از کوه‌های مشرف به این شهر مرزی سرچشمه و پس از گذر از روستاهای خانه‌های آسیاب، لمیرمحله، بیجاربین و آبیاری شالیزارهای برنج از میان شهر آستارا گذشته و به دریای خزر می ریزد. در سال های گذشته مشکلاتی مانند هدایت مستقیم فاضلاب منازل، آن را به یکی از آلوده ترین رودخانه‌های استان گیلان که منتهی به دریای خزر می‌باشد، مبدل کرده است.
یکی از مشکلات اصلی این رودخانه هم ترازی نسبی آن با سطح آب دریای خزر است و این عامل باعث پایداری آب و به وجود آمدن مشکلات بهداشتی نیز می شود. به گفته کارشناسان امر آلودگی رودخانه مرکزی شهر آستارا به یک عامل بحران زا مبدل شده است و آلوده بودن رودخانه ای که از میان شهر آستارا در شمال استان گیلان می گذرد، به سر حد خطر رسیده و می تواند عامل انتشار بسیاری از بیماری ها و خطرات زیست محیطی باشد و دلیل بروز این بحران هدایت فاصلاب و زباله های خانگی حاشیه رودخانه و راکد بودن جریان آن به دلیل نداشتن شیب لازم نیز می باشد و باید برای نجات محیط زیست اطراف آن اقدام اساسی انجام شود.
نقش نظارتی سازمان حفاظت محیط زیست و همچنین شهرداری و وزارت نیرو به عنوان دستگاه های اجرایی در این بحث مهم شهری، حائز اهمیت است و آنها باید به هر طریق ممکن مقابل این بحران بایستند. متاسفانه در مورد تامین سیستم های مناسب دفع فاضلاب نظارت دقیقی از سوی دستگاه های نظارتی از جمله شبکه بهداشت و درمان، اداره حفاظت محیط زیست و شهرداری آستارا انجام نمی شود و طبق تحقیقات به عمل آمده این ادارات هنوز فاقد اهرم قانونی برای تذکر و فشار بر متخلفان هستند. باید به منازلی که فاضلاب خود را به رودخانه مرکزی آستارا هدایت می کنند، هشدارهای لازم داده شود، اما ابزار کافی برای مقابله با این شرایط متاسفانه به صورت جدی وجود ندارد.
یکی از اهرم های فشار مهم برای گذر از این شرایط در رودخانه مرکزی آستارا این است که شهرداری آستارا به صورت کاملا جدی و قاطعانه تنها برای پروژه های آپارتمان سازی که دارای طرح مناسب دفع فاضلاب باشد، پروانه ساخت صادر کند. ساماندهی رودخانه مرکزی آستارا و از جمله ایجاد دیواره حفاظتی و لایروبی مناسب رودخانه می تواند در زمینه سالم سازی این رودخانه اثر گذار باشد.
عنایت رضایی پور، فرماندار شهرستان آستارا در این رابطه در گفت وگو با ایسنا با اشاره به اینکه پس از سفر ریاست محترم جمهور به استان گیلان و طی دو مرحله ۲۱۷ میلیارد تومان به پروژه فاضلاب شهری آستارا اعتبار اختصاص یافت اظهار کرد: تصفیه‌خانه فاضلاب شهرک مهدی آستارا ۹۷ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و بزودی به بهره‌برداری می‌رسد.
وی افزود: برای تکمیل فاضلاب شهری آستارا اقدامات دیگری همچون لوله‌گذاری در بخش‌هایی از شهر آستارا در حال انجام است و امیدواریم این طرح هرچه سریعتر تکمیل شود.
فرماندار آستارا با اشاره به اهمیت و ضرورت لایروبی رودخانه مرکزی شهر آستارا اظهارکرد: برای لایروبی رودخانه مرکزی شهر آستارا بیل مکانیکی بازو بلند در اختیار شهرداری آستارا قرار می‌گیرد تا عملیات مربوط به لایروبی رودخانه در راستای رفع مشکلات مربوط به آن نیز آغاز شود.
رضایی پور لایروبی به موقع رودخانه های این شهرستان را خواستار شد و تاکید کرد: قطعا لایروبی رودخانه مرکزی آستارا جدا از بحث های زیست محیطی مانع از طغیان این رودخانه در فصل بارش خواهد شد.
وجود پسماندها در رودخانه ی مرکزی شهر آستارا که طی سال ها انباشته شده، به محلی برای زندگی جوندگان و حشرات ناقل بیماری تبدیل و نارضایتی شهروندان را نیز به همراه داشته است. در همین زمینه لایروبی رودخانه های آستارا و همچنین رفع مشکل فاضلاب شهری باید مورد توجه دستگاه های متولی قرار گیرد و مهیا شدن شرایط برای هدایت صحیح و مناسب آبهای سطحی در رودخانه و بستر سازی تمامی مسیر در جهت اجتناب از آبگرفتگی در زمان بارش و ایجاد بوی نامطبوع در فصول گرم سال از جمله دلایل مهم لایروبی رودخانه مرکزی شهر آستارا است که امیدواریم هر چه سریع تر توسط دستگاه های اجرایی مرتبط انجام شود.
پاکسازی بستر رودخانه از ضایعات و زباله، گیاهان و جلبک‌های مزاحم محیط زیست آبزیان از محاسن طرح مهم لایروبی رودخانه مرکزی شهر آستارا است که امیدواریم هر چه سریع تر توسط دستگاه های اجرایی مرتبط انجام شود و همچنین شهروندان به منظور حفظ پاکیزگی و زیبایی رودخانه مرکزی آستارا با پرهیز از ریختن زباله و همچنین هدایت فاضلاب های خانگی به داخل رودخانه با دستگاه اجرایی و عمرانی همکاری کنند./منبع : ایسنا
