رئیس کارگروه محیط زیست همایش بین المللی مطالبات حقوقی-بین المللی دفاع مقدس در پیش نشست همایش بین المللی مطالبات حقوقی-بین المللی دفاع مقدس، خسارات و پیامدهای زیست محیطی جنگ تحمیلی صدام علیه ایران را تشریح کرد.
محمد یزدی رئیس کارگروه رئیس کارگروه محیط زیست همایش بین المللی مطالبات حقوقی-بین المللی دفاع مقدس با بیان اینکه جنگ تحمیلی صدام علیه ایران علاوه برخسارات اقتصادی و انسانی، پیامدهای زیست محیطی درپی داشت اظهار کرد: در جریان جنگ تحمیلی انواع سلاح های متعارف و غیر متعارف نظیر سلاح های شیمیایی و میکروبی علیه ملت ایران استفاده گردید و در تاکتیک های جنگی نیروهای عراقی، ایجاد موانع جنگی، احداث خاکریزها و سنگرهای بزرگ، باتلاقی کردن مناطق جنگی بویژه در منطقه شلمچه مورد استفاده قرار گرفت که باعث تخریب محیط‌زیست و منابع آبی آن مناطق شده است.
وی با بیان اینکه استفاده وسیع ارتش صدام از سلاح‌های جنگی بخصوص سلاح‌های شیمیایی و میکروبی اثرات تخریبی زیست محیطی بر منابع آب و خاک برخی از مناطق کشور ما برجای گذاشته است. خاطرنشان کرد: اثرات محیط زیستی این تجاوز آن چنان عمیق و مخرب است که پس از ۴۰ سال آثار سوء آن پا برجا است و خسارات آن هنوز جبران نشده است. این اثرات مخرب بر استان های غربی و جنوب غربی ایران بویژه استان خوزستان بیشتر از سایر نقاط کشور است.
استاد دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به بمباران ذخیرهگاههای سوخت، پایانه های نفتی، کشتی های نفتکش توسط جنگنده های ارتش بعث صدام و خلبانان اجاره ای فرانسه، گفت:
این حملات منجر به ریزش هزارها تن نفت خام سنگین به خلیج فارس شد و باعث گردید خطوط ساحلی استان های خوزستان، بوشهر و هرمزگان با مواد نفتی الوده گردد. از طرفی آتش گرفتن این منابع نفتی باعث آلودگی شدید هوا در یک حوضه وسیع شده است.
یزدی آلوده شدن زمین‌های کشاورزی و از بین رفتن دام و طیور با بمب‌های خوشه‌ای در استان های شمال غربی، غربی و جنوب غربی را یکی از خسارت های زیست محیطی جنگ تحمیلی دانست و اظهار کرد: یکی از دغذغه های مهم در جنگ ها انتشار آلاینده های شیمیایی خطرناک و سمی و پخش عناصر سنگین است که می توانند در هوا آب و خاک تجمع یابند، به عنوان مثال انتشار فلزات سنگین که قابلیت تجمعی و سرطان زایی دارند می توانند تا سال ها محیط زیست و منطقه را تحت تأثیر قرار دهند که پالایش اراضی آلوده شده به آن ها نیز بسیار دشوار و در برخی موارد عملاً غیر ممکن است.
وی تأکید کرد: در حمله نظامی، آلاینده های خاص شیمیایی در وهله نخست مناطق و شعاع اثر گذاری را با شدت بیشتر تحت تأثیر قرار می دهد، مثلا رودخانه ها، تالاب ها، سدها، زیستگاه های حساس و آب خاک و هوا و در مرحله بعد بسته به پایداری آن، آلاینده ها احتمال انتقال توسط عوامل جوی را پیدا می کنند و طی نمودن فاصله از منبع انتشار آلاینده ها از شدت آن کاسته می شود.
رئیس کارگروه رئیس کارگروه محیط زیست همایش بین المللی مطالبات حقوقی-بین المللی دفاع مقدس گفت: در جریان این جنگ تحمیلی طرح سیل مصنوعی اجرایی و باعث باتلاقی شدن قسمت های زیاد مناطق در استان خوزستان گردید که این موضوع عملاً باعث تشدید آلوده شدن آب و محیط زیست و هدر رفتن آب گردید.
یزدی با بیان اینکه خشک شدن این باتلاق ها در سال های گذشته باعث ایجاد گرد وغبارهای سنگین و ایجاد مشکلات عدیده سلامتی و محیط زیستی برای مردم این مناطق شد افزود: در جریان جنگ تحمیلی ایران و عراق انواع مختلف سلاح های شیمیایی توسط نیروهای عراقی مورد استفاده قرار گرفته است. بررسی ها نشان میدهد که به علت آلوده شدن آب و محیط زیست استان های غربی و جنوب غربی کشور در نتیجه این جنگ، عوارض گوارشی و مبتلا شدن برخی ساکنین این استان ها مخصوصاَ استان خوزستان در سطح وسیع گزارش شده است.
رئیس کارگروه محیط زیست همایش بین المللی مطالبات حقوقی-بین المللی دفاع مقدس با تأکید بر ضرورت برآورد خسارت های زیست محیطی جنگ تحمیلی ارتش بعث صدام خاطرنشان کرد: مشکل اساسی در رابطه با خسارات زیستمحیطی غیرقابلارزیابی بودن این خسارات داست، چنین خساراتی دیرپا هستند و حتی برخی اثرات آنها در برهۀ زمانی طولانی تری ظهور پیدا می کنند. اگرچه امروزه در حقوق بین الملل روش هایی برای ارزیابی این نوع خسارات وجود دارد که خسارات غیر قطعی و حدودی است.
وی با استناد به حقوق بین الملل سه روش را برای تعیین خسارت جنگ مناسب دانست و در تشریح روش اول گفت:
در روش اول متجاوز بایستی نسبت به پرداخت هزینههای متعارف صرف شده در احیاء وضعیت سابق شرایط محیطی اقدام کند.
یزدی افزود: در روش دوم مبلغ پولی معین به عنوان پرداخت غرامت به دولت خسارت دیده پرداخت می شود. این روش متداول‌ترین راه‌حل در رویه دولت‌ها و معاهدات بین‌المللی است.
این مدرس دانشگاه در تشریح روش سوم گفت: کشور متجاوز آلوده کننده محیط زیست باید غرامتی معادل ارزش مالی عناصر زیست محیطی به کشورخسارت دیده بپردازد.
این مدرس دانشگاه به برخی از مطالعات برآورد خسارت زیست محیطی جنگ تحمیلی عراق علیه ایران اشاره و اظهار کرد:
مطابق بررسی‌های انجام‌شده با استفاده از قیاس تصاویر ماهوارهای قبل و بعد از جنگ، میتوان ادعا کرد که تجاوز عراق به ایران باعث نابودی بیشاز ۸۰ درصد بزرگ ترین نخلستان های جهان با ارزش حدود یک میلیارد لار در این حوضه شده است.
وی با بیان اینکه تاکنون در زمینه ارزش گذاری اقتصادی خسارات محیط زیستی تجاوز عراق به ایران یک پژوهش جامعی صورت نگرفته است، تصریح کرد: تاکنون به صورت موردی در برخی زمینه ها پژوهش هایی انجام شده اما کامل نیست و ضرورت دارد یک کار اساسی برای تعیین خسارات زیست محیطی جنگ عراق علیه ایران انجام شود.
یزدی همچنین با اشاره به برگزاری همایش بین المللی مطالبات حقوقی-بین المللی دفاع مقدس گفت: این همایش بین المللی به همت پژوهشگاه همایش بین المللی مطالبات حقوقی-بین المللی دفاع مقدس شهید حاج قاسم سلیمانی و با مشارکت وزارت امور خارجه، قوه قضائیه، دانشگاه‌ها و مراکز علمی، سازمان های کشوری و لشکری، در تاریخ پنجم و ششم اسفندماه ۱۳۹۹ در موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس برگزار خواهد شد و امیدواریم در این همایش به سازوکار مناسبی برای تعیین خسارت های جنگ تحمیلی برسیم.
وی در پایان با دعوت از اساتید و کارشناسان محیط زیست برای مشارکت در این موضوع مهم گفت: اساتید و کارشناسان می توانند در رابطه با «آثار و پیامدهای زیست محیطی جنگ تحمیلی عراق علیه ایران» مقالات و اسناد خودشان را تا پانزدهم مهرماه امسال از طریق پایگاه اینترنتی www.paydari.ir ارسال نمایند./منبع : ایسنا
