در گفت‌وگو با مدیرکارخانه سیمان دشتستان مطرح شد: بهینه کردن مصارف انرژی جهت جلوگیری از تولید گازهای گلخانه‌ای در سیمان دشتستان
لطفا در ابتدا خودتان و رزومه کاری خود را معرفی نمایید؟
مسعود حبیبیانی؛ مدیر کارخانه سیمان دشتستان هستم با ۲۲ سال سابقه در صنعت سیمان با عناوین کارشناس تعمیرات مکانیک، مدیر دفتر فنی، سرپرست نظارت و نصب، مدیر پروژه و سوپروایزر نصب و راه‌اندازی
شرکت سیمان دشتستان را از نگاه زیست‌محیطی معرفی نمایید؟
شرکت سیمان دشتستان تولیدکننده انواع سیمان خاکستری به‌عنوان یک تولیدکننده و فرآوری کننده محصولات معدنی غیرفلزی که مصرف‌کننده سوخت‌های فسیلی و الکتریکی به‌صورت عمده و نیز با توجه به پروسه تولیدی خود عامل انتشار غبار، گازهای گلخانه‌ای و مصرف‌کننده حجم قابل‌توجهی آب می‌باشد و همواره میزان مصارف و انتشار آلاینده‌های زیست‌محیطی به‌عنوان یکی از مسائل جدی برای این شرکت مطرح بوده است.
از طرفی عوارض استخراج معادن که موجب تغییرات عمده در بافت طبیعی معادن دارد با برنامه‌ریزی پس از اتمام مراحل استخراج مجاز جهت بازسازی و ایجاد فضای سبز اقدامات لازم صورت می‌گیرد.
وجود فیلترهای متعدد جهت کنترل آلایندگی غبار نیز یکی از شاخه‌های طراحی خط تولید کارخانه سیمان دشتستان می‌باشد.
یکی از مشکلات صنعت سیمان، آلایندگی هواست نظر خود و راهکار مجموعه سیمان دشتستان را در این مورد بیان نمایید؟
با توجه به مصرف در حدود ۱۲۵۰۰ مترمکعب گاز و مصرف ۲۴۰ تن در ساعت مواد خام در کوره کارخانه که در حدود ۴۰% آن به‌صورت غبار و گاز از دودکش کارخانه خارج می‌گردد نصب فیلتر الکترواستاتیکی، سیستم پایش غبار در خروجی آن و کنترل گاز CO و NOX گازهای خروجی از اقدامات حین تولید می‌باشد.
برنامه‌ریزی جهت بهینه کردن مصارف انرژی جهت جلوگیری از تولید گازهای گلخانه‌ای نیز در دستور کار قرار دارد. در ضمن مطالعات طرح‌های بازیافت حرارت با هدف کاهش مصرف و نیز استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر و پاک نیز در دست مطالعه می‌باشد.
گردوغبار مشکل دیگر صنعت سیمان است برای مقابله با آن چه‌کارهایی انجام دادید؟
تمامی واحدهای تولیدی سیمان به‌عنوان ایجادکننده گردوغبار شناخته می‌شوند برای کنترل انتشار غبار با ایجاد رطوبت حین ورود مواد معدنی در کارخانه و نیز نصب تجهیزات فیلتر کردن غبار خروجی مراکز نشر غبار از انتشار غبار جلوگیری می‌شود.
عمده سیمانی‌ها درختکاری کرده‌اند کارهای خود را در این مورد بیان نمایید؟
در کارخانه سیمان دشتستان که مساحت بیش از ۶۰ هکتار را در برمی‌گیرد و محیط اطراف آن، سطح بیش از ۲۳ هکتار فضای سبز ایجاد کرده، به‌صورت آبیاری قطره‌ای و دستی آبیاری می‌شود.
در ضمن در معادنی که بهره‌برداری آن به پایان رسیده فضای سبز ایجاد و جایگزین می‌گردد.
در حال حاضر بیش از ۱۲۰ هکتار فضای سبز خارج از محوطه کارخانه ایجادشده است.
بسیاری از کارشناسان معتقدند که درختکاری باعث بحران آب می‌شود نظر شما چیست؟
توسعه فضای سبز و درختکاری نیاز به آبیاری دارد و بخصوص در مناطقی که کمبود آب و استحصال آن محدودیت شدید دارد مانند منطقه برازجان که کارخانه سیمان دشتستان در آن واقع است می‌بایست حساب‌شده، با استفاده از درختانی که حداقل آبیاری را نیاز دارند و به‌صورت برنامه‌ریزی‌شده می‌بایست انجام گیرد وگرنه به‌ناچار در برخی مواقع که بارندگی حداقل می‌باشد مجبور به رهاسازی بخشی از فضای سبز خواهیم بود.
آلایندگی آب یکی از مسائل مهم این روزهای صنایع است. واحد شما چه میزان آب مصرف دارد؟ آیا مصرف آب به‌صورت سیکل بسته است؟ میزان بخارآب چه میزان است؟ آیا شما سیستم تصفیه فاضلاب دارید؟
کارخانه سیمان دشتستان در طراحی اولیه مصرف‌کننده در حدود ۱۰۰۰ مترمکعب آب می‌باشد که منابع آن چاه‌های در اختیار کارخانه می‌باشد. البته در حال حاضر با احتساب آب مصرفی فضای سبز مصرف در حدود ۶۰۰ مترمکعب در روز می‌باشد.
کارخانه به هیچ وجه آلاینده منابع آبی نمی‌باشد و حتی با احداث تصفیه‌خانه و تصفیه فاضلاب انسانی بخشی از آبیاری فضای سبز خود را با استفاده از خروجی تصفیه‌خانه‌ها تامین می‌نماید.
در حال حاضر سه واحد تصفیه‌خانه فاضلاب انسانی کارخانه را تصفیه می‌نماید.
بسیاری از واحدها پسماند شهرها و روستاهای اطراف را تصفیه و از آن در واحد استفاده می‌نمایند. در مجموعه شما این کار انجام شده است؟
با توجه به فاصله مناطق مسکونی از کارخانه و پرهزینه بودن انتقال فاضلاب و آب تصفیه‌شده به کارخانه و همین‌طور عدم نیاز به چنین منابعی با توجه به منابع موجود در کارخانه سیمان دشتستان برنامه‌ای برای استفاده از خروجی تصفیه‌خانه پسماندهای شهری و روستایی وجود ندارد.
تغییرات اکوسیستم از معضلات معادن است در مورد واحد شما این امر آیا وجود دارد و راهکار شما برای حل این مورد چه بوده است؟
همان‌طوری که در بالا گفته شد با جایگزینی فضای سبز در معادنی که حد مجاز بهره‌برداری در آن به پایان رسیده سعی در جلوگیری از تغییرات مخرب اکوسیستمی در معادن می‌باشد.
آیا واحد شما در منطقه‌ای که محل زندگی گونه گیاهی یا جانوری خاصی باشد واقع‌شده است؟ آیا در منطقه حفاظت‌شده محیط‌زیستی یا نزدیکی آن واقع‌شده است؟ در مورد حفظ گونه‌های گیاهی و جانوری در منطقه چه‌کارهایی انجام داده‌اید؟
در کارخانه سیمان دشتستان دو طرح حمایت از پلنگ ایرانی که زیستگاه آن‌ها در کوهه‌ای اطراف می‌باشد و نیز حمایت از طرح حفاظت از گونه‌های روبه انقراض گیاهی منطقه اجراشده و تعداد سه بوته از گونه گیاهی بانام محلی ((خون شیطان)) در محل فضای سبز داخلی کارخانه کاشته و مورد حراست می‌باشد.
این روزها شاهد هستیم که بسیاری از صنایع از تکنولوژی‌های فنی و جدید استفاده می‌کنند که سازگار محیط‌زیست است. آیا شما در این زمینه کاری انجام داده‌اید؟
از آنجائی که در کارخانه سیمان دشتستان از تکنولوژی صنعت سیمان دوره سال ۲۰۰۰ بهره برده شده که نسبتاً بروز می‌باشد.
طرح تبدیل الکتروفیلتر به بگ هوس فیلتر اصلی کارخانه که راندمان فیلتراسیون گازهای دپارتمان پخت و آسیاب مواد را از سطح ۵۰ mg/mᶾ به زیر ۱۵ mg/mᶾ می‌رساند در دست اقدام می‌باشد.
همچنین با جایگزینی سیستم انتقال خوراک پیش گرم‌کن و سیلوهای مواد از ایرلیفت به الواتور و کاهش مصرف انرژی الکتریکی و حرارتی تائید مثبت در کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای خواهیم داشت.
انرژی کارخانه سیمان دشتستان:
این روزها شرکت‌ها به بهینه‌سازی مصرف انرژی توجه ویژه دارند و پرت انرژی خود را کم می‌کنند یا از این انرژی‌ها هم‌زمان در عملیات دیگر چه برای داخل کارخانه یا جهت کارهای دیگر و صنایع دیگر استفاده می‌کنند آیا شما چنین مواردی را انجام داده‌اید؟
طرح بازیافت انرژی حرارتی دودکش‌های خروجی در تولید برق WHRPG موردمطالعه قرارگرفته که در صورت تامین منابع می‌تواند تا ۳۰% نیاز انرژی الکتریکی خط تولید را از بازیافت حرارتی گازهای خروجی دپارتمان پخت تامین نمود.
راهکار خود را در راستای کاهش انرژی بیان نمایید.
با استفاده از تکنولوژی روز در تامین و جایگزینی تجهیزات (مانند مشعل اصلی)، بالا بردن بهره‌وری تولید، اجرای طرح WHRPG، تولید سیمان‌های آمیخته که با استفاده از مواد خام طبیعی مانند آهک و… در ترکیب سیمان مصرف کلینکر کاهش داده شود.
از انرژی‌های پاک در واحد خود استفاده کرده‌اید؟
تاکنون هیچ‌گونه اقدامی در ایجاد تاسیسات لازم برای تولید انرژی‌های پاک مانند خورشیدی و بادی در کارخانه انجام نگرفته است.
علت اینکه انرژی پاک و تجدید پذیر در کشور ما خیلی مقبول نیست را خیلی از واحدها قیمت پایین انرژی می‌دانند و برخی معتقدند که توان انرژی‌ها تجدید پذیر خیلی به درد صنایع نمی‌خورد نظر شما چیست؟
مهم‌ترین علت عدم استقبال صنایع به مصرف انرژی‌های پاک قیمت پایین انرژی و گران بودن زیر ساخت‌های انرژی‌های پاک می‌باشد. حداقل در خط تولید یک کارخانه سیمان با بازیافت حرارتی که معادل استفاده از انرژی‌های پاک می‌باشد بسیار منطقی و ممکن می‌باشد و یا در منطقه جنوب ایران که کارخانه سیمان دشتستان در آن واقع است بهترین منطقه جغرافیایی برای استفاده از انرژی خورشیدی می‌باشد حتی در مقیاس صنعتی.
آینده این انرژی‌ها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
با توجه به اثرات مخرب مصرف سوخت‌های فسیلی در صنعت حمل‌ونقل و تولید برق بر روی محیط‌زیست و افزایش نیاز انسان به انرژی چاره‌ای به‌جز جایگزین نمودن انرژی‌های پاک و تجدید پذیر بجای انرژی‌های فسیلی نخواهد بود.
در حال حاضر صنعت خودرو با انبوه‌سازی تولید خودروهای برقی حرکت خود را آغاز نموده به‌طوری‌که کشور آلمان اعلام نموده تا سال ۲۰۲۵ دیگر خودروهای با سوخت فسیلی امکان تردد در آن کشور را نخواهند داشت.
بسیاری از واحدها خود نیروگاه دارند و حتی به شبکه برق مازاد خود را می‌دهند. آیا شما چنین برنامه‌ای دارید؟
امکان ایجاد نیروگاه خورشیدی در محل کارخانه بررسی‌شده ولی با توجه به حجم سرمایه‌گذاری و تحریم‌های سیاسی امکان عملیاتی کردن آن وجود ندارد در منطقه سیمان دشتستان بهترین گزینه نیروگاه خورشیدی می‌باشد.
در پایان اگر نظر و پیشنهادی دارید که در سوالات نبود لطفا بیان نمایید.
بررسی مجدد اقتصاد صنعت سیمان به شکلی که تولید مازادی که هم‌اکنون در کشور وجود دارد کاهش‌یافته تا درنتیجه از اتلاف انرژی در تولید سیمان مازاد که حجم قابل‌توجهی انرژی می‌باشد جلوگیری شود.
